Le Procès Goldman: ode aan het gesproken woord

De Franse film ‘Le Procès Goldman’, die gaat over het proces in de jaren zeventig tegen een linkse Joods-Franse revolutionair, zit vol ijzersterke dialogen en pakkende oneliners. Ook het plot is goed, aldus recensent Shoshanna de Goede, die de speelfilm in de bioscoop ging zien.

De iconen van nu zijn alomtegenwoordig, maar wie even afstand wil nemen van buzzwords en emoji’s en zich wil laven aan de eloquentie van een revolutionair icoon uit het Frankrijk van de jaren zeventig, moet eens een hete zomeravond doorbrengen in een gekoelde filmzaal, kijkend (en vooral luisterend) naar Le Procès Goldman. 

Pierre Goldman was een linkse revolutionair die in het Frankrijk van de jaren zeventig van de vorige eeuw beschuldigd werd van niet alleen vier gewapende overvallen, maar ook van de moord op twee apothekers tijdens één van die overvallen. 

Dat hij die overvallen pleegde, geeft hij toe. Maar hij ontkent ten stelligste de moorden te hebben gepleegd. Niet alleen wil hij zijn eigen zaak bepleiten, maar hij weigert een belangrijke getuige op te roepen die zijn zaak kan helpen en kiest voor de weg van zijn idealisme en de kracht van zijn woorden. 

Terug in de tijd

De film zet een schijnwerper op de gang van zaken binnen het Franse rechtssysteem in die tijd. Goldman wilde – naast pleiten voor zijn onschuld – vooral duidelijk maken hoe de werking van het systeem (doelend op institutioneel racisme en vreemdelingenhaat) hem in deze netelige positie had doen belanden. Dat hij overvallen had gepleegd betwist hij geenszins – maar hij weigert gezien te worden als moordenaar. 

De oorspronkelijk uit Polen afkomstige zoon van twee Joodse Holocaust-overlevenden, werd al jong door zijn vader meeenomen naar Frankrijk omdat zijn moeder feitelijk meer getrouwd was met haar links-revolutionaire gedachtegoed dan met haar gezin (dat ze überhaupt een kind kreeg was vooral om de revolutionaire fakkel aan door te kunnen geven; een opzet waar ze duidelijk in geslaagd is). Op de vraag waarom hij de revolutie verkoos, antwoordt hij: “Ik wilde een Joodse strijder zijn, net zoals mijn moeder.”

Taal

Het proces in de film is doordrenkt met pakkende oneliners van de beklaagde. Reagerend op zijn onconventionele liefdesrelatie met een zwarte vrouw: “In Frankrijk is Jood of zwart zijn hetzelfde.” Hij is geenszins van plan om zich in te binden en noemt de Franse politie en de getuigen onomwonden ‘racistisch en fascistisch’.  

Acteur Arieh Worthalter draagt als Goldman een groot deel van de film en is perfect gecast als opvliegende, welbespraakte, zelfdestructieve, charmante idealist. Het aanwezige publiek zorgt voor een energieke dynamiek in de rechtszaal. Regisseur (voornaam) Kahn koos bewust voor een film die zich vrijwel geheel in de rechtbank afspeelt, zodat de kijker niet wordt afgeleid door muziek of flashbacks en zich geheel kan onderdompelen in het moment van het proces. 

Hoe bepleit je een zaak als er zo weinig concreet bewijsmateriaal is? Wie geloof je en wat zijn je motivaties? De welbespraaktheid van de hoofdpersonen is een vurige verbale strijd om de waarheid en de uitspraak van de jury. Kahn zet de kijker het liefst in de positie van jurylid om te bepalen of Goldman wel of niet de waarheid aan zijn kant heeft. 

Venezuela

Over Goldman valt nog veel meer te vertellen dan de rechtszaak-episode in zijn leven. Hij werd als kind in de steek gelaten door zijn moeder, vocht met Venezolaanse rebellen voor de linkse zaak en kwam onder mysterieuze omstandigheden aan zijn einde, slechts enkele jaren na de rechtszaak. Wellicht werkt Kahn nog aan een real life-prequel en -sequel, en krijgen we die ooit nog voorgeschoteld.

Titel: Le Procès Goldman
Regisseur: Cédric Kahn
Te zien in bioscopen in Nederland en België