Leven van Dordtse Joden gereconstrueerd
Zeker tweehonderd Dordtse Joden werden tijdens de Tweede Wereldoorlog vermoord. Gert van Engelen reconstrueert hun levens en beschrijft die op internet. Sommigen overleven, zoals een vrouw die zelf niet eens wist dat ze als baby in Dordt ondergedoken was. “Dit is het meest wonderlijke verhaal van het jaar,” zegt Gert van Engelen, die sinds een jaar bezig is de verhalen achter de lijst met dode Dordtse Joden te achterhalen.
In die zoektocht was hij gestuit op de Dordtse familie Van der Wagt, die in oktober 1943 onder meer een Joodse baby van tien maanden onderdak bood. De Duitsers hadden daar lucht van gekregen en deden een inval in de woning aan de Dordtse Voorstraat. De zuigeling moest ook mee met de Duitsers, maar uiteindelijk mocht ze nog één nachtje blijven. De volgende dag zou het meisje alsnog opgehaald worden, maar dat wachtte de familie Van der Wagt niet af. Die dook onder tot het einde van de oorlog en redde daarmee het leven van de baby.
Van Engelen (63) ging dit jaar op speurtocht, wist via-via een naam (Ineke Koekoek) te achterhalen en benaderde haar in Australië, waar ze al vele jaren bleek te wonen. “Maar de teleurstelling was groot toen ze me via e-mail liet weten nooit in Dordrecht te zijn geweest in de oorlog, wel in Renkum en Oosterbeek,” zegt de oud-journalist van dagblad Het Vrije Volk. Later kreeg hij foto’s van haar als baby in zijn bezit en waagt tóch nog een laatste poging. “Ik mailde die foto’s naar haar en kreeg vrijwel direct antwoord. Ze was het wel! Diezelfde foto’s bleken al tientallen jaren in haar woonkamer te staan. Ze was echt verbouwereerd. ‘Mijn hele leven is hierdoor veranderd’ schreef ze. Een ontroerend verhaal, toch?”
En zo zijn er nog veel meer verhalen. Van Engelen heeft er inmiddels bijna honderd gepubliceerd op internet. “Ik ben daar bijna elke dag mee bezig. Onlangs was ik in een herdenkingscentrum in Mechelen en dan is mijn eerste vraag of daar ook Dordtenaren geweest zijn. In concentratiekamp Bergen-Belsen ben ik geweest en ook daar zoek ik naar Dordtse links. Het is mijn ode aan de Dordtse Joden.”
Tot vorig jaar was er weinig tot niets over hen bekend. ,,Er was alleen lijst met namen, maar dat vond ik veel te kaal. Met deze verhalen probeer ik hen weer tot leven te wekken. Dat klinkt misschien parmantig, maar ik wil hen echt terugbrengen in de herinnering. Wie waren die mensen eigenlijk en wat is er met hen gebeurd? En je raakt nooit uitverteld, al zijn het allemaal dieptrieste verhalen die op dezelfde manier aflopen”.
De van oorsprong Gorinchemse journalist vindt dat Dordrecht te weinig aandacht heeft voor het Joodse verleden. “Er zijn weliswaar twee herdenkingsplakken en een begraafplaats. Maar verder moffelt Dordrecht het weg, terwijl er honderden Joden omgebracht zijn. Nabestaanden komen er hier maar bekaaid vanaf”.
Bron: AD De Dortenaar
