‘Mona Keijzer favoriete premier Jonet-stemmers’

BBB-kopstuk Mona Keijzer is de favoriete premierkandidaat van de mensen die de Jonet-enquête voor de Tweede Kamerverkiezingen hebben ingevuld. De demissionair woonminister en vicepremier eindigt krap voor PVV-leider Geert Wilders, gevolgd door VVD-lijsttrekker Dilan Yesilgöz. Hun partijen doen het beter als het gaat om de vraag aan wie de deelnemers hun stem willen geven. Peiler Maurice de Hond geeft aan Jonet.nl zijn analyse.

In de enquête van Jonet.nl voor de Tweede Kamerverkiezingen werd gevraagd: wie is uw favoriete premier? Van de politici waaruit kandidaten konden kiezen eindigt Keijzer krap op de eerste plaats met 17,3 procent van de stemmen. Daarna komen Wilders (zeventien procent), Yesilgöz (13,4 procent), CDA-lijsttrekker Henri Bontenbal (7,7 procent), BBB-voorvrouw Caroline van der Plas (5,1 procent) en D66-leider Rob Jetten (3,6 procent).

Opvallend is het grote aantal mensen dat koos voor de optie geen of een ‘andere kandidaat’. Dat ligt op 22,3 procent van de deelnemers. Dit strookt met de bewering van onderzoekers dat veel burgers nog niet weten op wie ze echt willen stemmen. Bij Jonet konden mensen naast de bovengenoemde namen nog kiezen uit Carola Schouten (CU), Femke Halsema (GrL-PvdA), Frans Timmermans (GrL-PvdA) en Joost Eerdmans (JA21).

Middenpartijen

Van de partijen in de Kamer waaruit deelnemers konden kiezen doet de PVV het het beste (21,7 procent), gevolgd door de VVD (18,8 procent) en JA21 (12,2 procent). Hierna komen de ChristenUnie (8,6 procent), SGP (8,3 procent) en BBB (acht procent). De zogenoemde middenpartijen doen het slechter: GrL-PvdA (5,4 procent), D66 (5,1 procent) en CDA (vijf procent). De rest volgt daarna.

In vergelijking met de laatste landelijke peiling van Maurice de Hond scoren rechtse en confessionele partijen onder de ondervraagden van de Jonet-enquête beter. Zeker 85,4 procent van de deelnemers stemt op woensdag op een van deze partijen – hierin zijn ook FvD en NSC opgenomen). De linkse en progressieve partijen kunnen rekenen op 14,6 procent van de stemmen.

NSC loopt leeg

Opvallend is de vergelijking met wat mensen bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2023 hebben gestemd. In vergelijking met toen is het aantal PVV- en VVD-stemmers niet echt veranderd. Net als de landelijke trend laat zien, is het voor NSC dat leegloopt: in 2023 heeft 13,4 procent van de deelnemers op de partij van Pieter Omtzigt gestemd. Nu is daar vrijwel niets meer van over.

Veel NSC-kiezers die aan de Jonet-enquête meededen lijken te zijn uitgewaaierd. Met name BBB en de SGP hebben er stemmers bij gekregen. Een andere ‘leegloper’ is de GroenLinks-PvdA. Waar de fusiepartij in 2023 nog 11,3 procent achter zich kreeg, is die nu nagenoeg gehalveerd naar 5,4 procent. De lijsttrekker – Frans Timmermans – is echter onveranderd.

Maurice de Hond

“De verwachting is: als je de vorige uitslag weet en beseft wat er sindsdien gebeurd is, dan is dit wel een begrijpelijke ontwikkeling. Ik denk dat veel mensen dit alles bekijken vanuit hun eigen Joodse invalshoek.” De PVV volgt bij Jonet de landelijke trend omlaag, maar iets minder, aldus meesterpeiler Maurice de Hond. “De VVD gaat mee met de landelijke trend en NSC volgt ook de landelijke trend exact.”

Andere grote partij is GroenLinks-PvdA, die omlaag gaat. “Dat hangt samen met de houding van die partij ten opzichte van Israël en Gaza.” De gang van die partij rond het conflict heeft hun voorkeur bij Joodse stemmers geen goed gedaan, aldus De Hond. “BBB stijgt bij Jonet net als JA21. Dat is meer dan in de rest van Nederland. Waarschijnlijk omdat deze partijen actief een pro-Joodse houding hebben aangenomen.”

JA21 in de lift

D66 stijgt daarentegen bij Jonet.nl niet, zo valt De Hond op. “Terwijl D66 landelijk in de peiling wel naar vijftien, zestien procent is gestegen, dat hier niet gebeurd. De lagere score van die partij zie je bij Jonet niet terecht komen bij GroenLinks-PvdA maar bij JA21 en BBB. De keus valt daarbij vooral op JA21, zeker als je naar de verschuivingen kijkt. Bij BBB zie je hier ook een andere trend dan het landelijke.”

Mona Keijzer heeft een aantal uitspraken gedaan die Joodse kiezers als positief ervaren. “Zij doet het in jullie enquête beter dan haar partij. Het stemmen op Mona is niet automatisch stemmen op BBB. Dat is interessant.” Mogelijkerwijs zijn deze stemmers qua partij bij de PVV gebleven of naar JA21 gegaan. BBB-lijsttrekker Caroline van der Plas scoort minder goed: 5,1 procent zou van de deelnemers ziet haar zitten als premier.