Naast struikelstenen straks ook schuilsteentjes

In Eindhoven wil een burger speciale stenen in de stoep leggen. Op zogeheten schuilsteentjes komen de namen van mensen uit het verzet die in de bange jaren ’40-’45 onderdak boden aan Joden. Het initiatief staat los van de al jaren bestaande Stolpersteine of struikelstenen. Ook die stenen kunnen voor verzetshelden worden gebruikt. De gemeente Eindhoven is terughoudend.

In de Tweede Wereldoorlog waren er moedige burgers die met gevaar voor eigen leven onderdak boden aan Joden. ‘Het initiatief schuilsteentjes wil hun daden zichtbaar maken in het straatbeeld, met een bescheiden maar krachtig gedenkteken: een schuilsteentje. Op de stoep, voor de huizen waar zij hun deuren openden, verschijnt een messing plaquette met de woorden: ‘Wie één leven redt, redt de hele wereld’.’

Wandeling

Dat schrijft initiatiefnemer Jacques Offenbach onder meer op Schuilsteentjes.nl. In het kader van tachtig jaar bevrijding organiseerde hij wandelingen in Eindhoven. Hij ontmoette een buurtbewoonster die vertelde dat haar vader twee jaar ondergedoken had gezeten op zolder in een huis aan de Wenckenbachstraat. Online vond Offenbach uiteindelijk het huisadres met nummer.

Schuilplaats

‘Ad van Eerd en zijn toenmalige vrouw, Annie Mutsaers, boden meer dan twaalf onderduikers een schuilplaats om de verschrikkingen van de Holocaust te ontlopen. Dit aangrijpende verhaal raakte me en zette me aan het denken: terwijl we met struikelstenen degenen herdenken die hun leven verloren, hoe zit het met degenen die hun leven op het spel hebben gezet om anderen te redden?’ aldus Offenbach.

Eureka!

‘Ik besefte dat moed om te helpen, zelfs met gevaar voor eigen leven, niet altijd groots hoeft te zijn. Het kan juist zitten in kleine gebaren, in alledaagse daden die even betekenisvol zijn. Zo ontstond het idee voor de Schuilsteen, een herdenkingsteken dat niet alleen het verleden eert, maar ons ook vandaag een spiegel voorhoudt’, schrijft Offenbach, die de Schuilstenen van messing wil maken.

Moed

De schuilsteentjes moeten herinneren aan de moed van mensen die hun deuren openden en levens redden. ‘Wie één leven redt, redt de hele wereld’, aldus de bedenker. ‘Elke daad van vriendelijkheid en moed telt. Zelfs de kleinste gebaren kunnen levens veranderen en positieve effecten in de gemeenschap teweegbrengen. Hoe bescheiden ook, deze inspanningen dragen bij aan een betere wereld’.

Moreel appel

De Joodse Gemeente Eindhoven (NIHS Brabant) ondersteunt het initiatief van Offenbach. ‘Niet alleen uit dankbaarheid en respect voor deze moedige mensen, maar ook omdat het initiatief aansluit bij een belangrijk moreel appel dat vandaag de dag nog altijd geldt: Wat zouden wij doen – in onze tijd, onder druk? Durven we te kiezen voor compassie, solidariteit en gerechtigheid?’

Petitie

Volgens Offenbach groeit de steun voor zijn project. Tegelijkertijd blijft de gemeente Eindhoven vooralsnog terughoudend, ondanks vele positieve reacties uit de samenleving. Daarom is hij een petitie gestart om bredere aandacht en medewerking van de gemeente af te dwingen. Ook kunnen mensen alvast doneren door naar de eerder genoemde website te gaan.

Stolpersteine

Sinds 1992 worden er overal in Europa struikelstenen of Stolpersteine neergelegd. Ook dat zijn messing steentjes met namen erop, niet alleen van Joden, maar ook van verzetshelden die hun leven lieten in de Tweede Wereldoorlog. Mensen die onderdak hebben geboden voor onderduikers kunnen geen struikelsteen krijgen. Daarnaast zijn de struikelsteentjes vierkant en zijn de schuilsteentjes straks rond.

Betalen?

Stolpersteine zijn bedacht door de Duitse beeldend kunstenaar Gunter Demnig, die heel Europa doorreist om stenen in de grond te slaan. Jacques Offenbach is ook beeldend kunstenaar. Of hij de stenen straks zelf in de grond gaat slaan, is nog onduidelijk. Een struikelsteen kost een paar honderd euro. Gemeenten betalen ze soms, maar lang niet altijd. De vraag is of de gemeente Eindhoven ook voor schuilstenen wil betalen.

​