Naftaniel: ‘meer onderzoek naar geroofd Joods vastgoed in Delft is nodig’

In Delft kan meer worden gedaan om duidelijk te maken hoe het zat met geroofd Joods vastgoed en de rol van de gemeente. Dat stelt Ronny Naftaniel vast namens het Centraal Joods Overleg (CJO), de organisatie waarin hij zich onder andere bezig houdt met Joodse oorlogstegoeden. Het basisonderzoek dat vorig jaar vanuit het Delftse Stadsarchief werd gedaan, moet worden uitgebreid, aldus Naftaniel in het AD. “De onderzoekers hebben best veel boven water kunnen krijgen. Er ontbreekt alleen wel het een en ander.”

Pointer
Nadat het tv-programma Pointer in 2020 naar boven kreeg dat gemeenten zich in en na de oorlog hadden bezondigd aan het innemen, verkopen en belasten van Joods onroerend goed, gingen veel gemeenten tot onderzoeken over. Zo ook Delft, dat een basisonderzoek liet doen in het Stadsarchief. Naftaniel stelt dat de uitkomsten onvolledig zijn vanwege de onderzoeksvraag waar de onderzoekers mee aan de slag moesten.

Het maximale
“Er is onderzoek gedaan naar sommige huizen en hun eigenaren, maar niet naar bijvoorbeeld de correspondentie binnen de gemeente of de besluiten die politiek genomen zijn. Het zou mooi zijn om te weten hoe Delft zich heeft opgesteld tegenover Joodse mensen die om hulp vroegen bijvoorbeeld,” aldus Naftaniel in de krant. Niet alles hoeft uitgezocht te worden, maar wel in hoeverre er immoreel is opgetreden door de gemeente Delft. “Om de gitzwarte pagina om te slaan, moet je wel het maximale doen als gemeente.”

Te weinig gedaan
In tegenstelling tot andere gemeenten heeft Delft volgens Naftaniel te weinig ondernomen om tot een goed eindresultaat te komen. Hij roemt de gemeente Den Haag om haar aanpak. “In Den Haag is het heel goed gedaan. Daar hebben ze ook hun best gedaan nabestaanden op te zoeken om zaken recht te zetten. Hun is het geheven bedrag aan immorele belastingen terugbetaald.” Is het hem en het CJO om geld te doen? Nee, benadrukt Naftaniel. “Het gaat niet om het geld, maar om het gebaar.” Wel kan Delft kiezen voor het geven van een symbolisch bedrag aan de Joodse gemeenschap. “Het geld kan dan worden besteed aan bezoeken van kinderen. Die kunnen dan leren over wat het Jodendom inhoudt en wat er verkeerd is gegaan.”

Land gekocht
In februari 2022 maakte het Stadsarchief de uitkomsten van het onderzoek bekend, dat het jaar ervoor in gang was gezet na geuite zorgen in de gemeenteraad. Historici Ingrid van der Vlis en Kees van der Wiel concludeerden dat Delft na de oorlog kil en formeel is geweest naar Joodse overlevenden van de Sjoa. Formeel handelde de gemeente volgens de landelijke regels, maar tegelijkertijd was er geen sprake van het toepassen van een menselijke maat en mededogen. Volgens de onderzoekers heeft de gemeente Delft vijf percelen land van twee Joodse eigenaren gekocht die door de bezetter gedwongen waren hun bezit te verkopen. Over deze percelen vond in 1948 met een schikking rechtsherstel plaats.

‘Zwarte bladzijden’
Verantwoordelijk wethouder Martina Huijsmans (D66) van Delft betreurde vorig jaar de uitkomsten van het onderzoek. “Het gaat over zwarte bladzijden in de Delftse geschiedenis die veel pijn blijven veroorzaken. We kunnen er niet genoeg bij stilstaan. Dit onderzoek naar het onteigende Joods onroerend goed beschouwen wij als een waardevolle les voor de toekomst. Een les waar we elkaar als bestuur, organisatie en als stad aan moeten blijven herinneren. Dit alles in de hoop dat de geschiedenis zich nooit zal herhalen.”

Lees ook:
Gemeente Groningen honoreert schadeclaim geroofd Joods vastgoed, CJO tevreden
Burgemeester Koen Schuiling van Groningen heeft excuses aangeboden, en het stadsbestuur zal op morele gronden schade vergoeden aan de erven van de familie Van Blankenstein. De gemeente volgt daarmee het advies van de commissie die onderzoek heeft gedaan naar de gang van zaken rond het huis van de familie dat na de oorlog door de gemeente werd aangekocht. Het stadsbestuur erkent dat de manier waarop direct na de Tweede Wereldoorlog met Joods onroerend goed is omgegaan verkeerd was.