Netanyahu wil ‘NAVO van het Midden-Oosten’ tegen Iran

Een groot deel van de toespraak van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu aan het Amerikaanse Congres bevatte weinig verrassingen, maar een aantal zaken die hij aanstipte was wel toch nieuw. Zo wil Israël dat er een militaire alliantie komt van Israël, de VS en andere staten in het Midden-Oosten tegen agressors van buitenaf. Ook moet de Gazastrook worden gedemilitariseerd. Wat dit inhoudt en hoe we dit voor ons kunnen zien, leest u in dit artikel.

Premier Netanyahu was woensdag te gast op het Capitool in Washington DC, waar hij voor de vierde maal het Congres [dat zijn de afgevaardigden van het Huis en de Senaat, red.] toesprak. Vooraf was verwacht dat hij de VS zou bedanken voor alle steun en inzet na de terreuraanval van 7 oktober vorig jaar. Ook zou hij opnieuw vertellen wat de grootste verschillen zijn tussen Hamas en Israël, en dat zijn regering er alles aan zou doen om alle gegijzelden terug te krijgen – dood of levend.

De bovenstaande zaken kwamen allemaal uit. Netanyahu was strijdvaardig en kreeg daar voortdurend applaus, luid gejuich en staande ovaties voor. Hij is deels in Amerika grootgebracht en mede daardoor verstaat hij de manier van redevoeren in de VS. Los daarvan sprak hij de minderheid van Amerikanen aan die Israël niet wil steunen. Hij wees hen erop dat ze in feite Iran steunen – dat Hamas, Hezbollah end e Houthi’s aanstuurt – en zich daarmee indirect afkeren van de democratie.

Trump bedankt

Ook bedankte Netanyahu nadrukkelijk oud-president Donald Trump voor alle moeite die hij heeft gedaan om vredesakkoorden tussen Israël en gematigde Arabische staten te sluiten. Hij blikte terug op de Abraham Akkoorden die onder Trump tot stand kwamen – Israël sloot deals met de Verenigde Arabische Emiraten, Bahrein, Soedan en Marokko. Ook Biden werd genoemd. Verder volgen er nog gesprekken met hem, Trump en vicepresident Kamala Harris.

Wapenvrij gebied

Pas aan het einde van zijn rede, die ruim vijftig minuten duurde en hieronder te zien is, kwam Netanyahu met nieuwe punten. Allereerst wil hij van de Gazastrook een gedemilitariseerde zone maken. Eerst moet Hamas verslagen worden – volgens de premier is dat doel bijna bereikt – en daarna moeten de Palestijnen er ontwapend worden. Hij beloofde net zo lang door te vechten totdat Hamas verslagen is en er werk gemaakt van kan worden.

NAVO 2.0

Daarnaast wil Netanyahu in het verlengde van de Abraham Akkoorden een militaire alliantie smeden die lidstaten in het Midden-Oosten moet beschermen tegen aanvallen van buiten deze alliantie. Het principe zou hetzelfde moeten zijn als dat van de NAVO (een aanval op één is een aanval op allen). Hij verwees naar de grootschalige raketaanval van Iran in april, die Israël met hulp van de Verenigde Staten maar ook Jordanië wist af te slaan. Mede daarom zou een militair verbond met andere landen in de regio voor de hand liggen om de dreiging van Iran af te houden.

Analyse

Netanyanu’s idee van een gedemilitariseerde zone is niet nieuw. In de jaren 2010 opperde hij al om van een toekomstige onafhankelijke Palestijnse staat een zone zonder leger of wapens te maken. In plaats daarvan zou het Israëlische leger zo’n staat kunnen beschermen als een soort huurlingenleger. Op die manier zou het gebied Israël dan ook niet kunnen aanvallen. Hetzelfde principe introduceerde Netanyahu woensdag voor het toekomstige Gaza.

Hij noemde de rol voor het IDF niet, maar voor de hand zou liggen dat die een rol krijgt in het geval van een ontwapening van de Gazastrook. Ook staat het idee enigszins haaks op het onlangs uitgelekte plan om een troepenmacht van 2.500 Palestijnse soldaten, opgeleid door gematigde Arabische landen en gescreend door Israël in de Gazastrook te stationeren na de oorlog tegen Hamas.

Wat betreft de militaire alliantie: dat is relatief nieuw. Bekend is dat Israël militaire samenwerking heeft en zoekt met gematigde landen in de regio, onder meer om hen en het land tegen Teheran en haar vazallen te beschermen. Een bondgenootschap opstellen dat zou functioneren zoals de NAVO gaat een stap verder. Een dergelijke alliantie zou alleen slagen als Saoedi-Arabië – de grootste tegenspeler van Iran – meedoet, alleen al vanwege de geografische positie van dat koninkrijk.

Netanyahu sprak van het Abraham-verbod, er mogelijk op aansturend dat de landen van de Abraham Akkoorden en de VS er in zouden zitten, wellicht aangevuld met aloude vredespartners Jordanië en Egypte. Een aanval op Israël door bijvoorbeeld Hezbollah zou in het geval van een militaire alliantie een regionaal conflict inluiden met de VS als deelnemer. Vrijdag spreekt Netanyahu met Trump, die geld als een grote vriend van hemzelf en van Israël.