Nieuwe onthullingen ‘verdwenen’ baby’s

Het vrijgeven van tweehonderdduizend geheime dossier voegt een nieuw hoofdstuk toe aan de tragedie van de ‘verdwenen’ baby’s in Israël. Decennia lang moesten gezinnen leven met twijfels en diep wantrouwen ten opzichte van de overheid. Sommige gezinnen kregen een oproep voor militaire dienst, en stemkaarten voor kinderen die als baby dood waren verklaard. Veel anderen kregen nooit een officiële doodsoorzaak en zagen nooit het graf van hun kind.

Afgelopen woensdag gaven de Israëlische autoriteiten zo’n tweehonderdduizend dossiers online toegankelijk die tot dan geheim waren. De hoop was dat er een einde zou komen aan de verdenkingen en speculaties over het lot van deze kinderen, van wie werd aangenomen dat zij afgenomen werden van hun ouders, immigranten uit Jemen die in de jaren 1950 naar Israël kwamen. De kinderen werden, zo dacht men, geadopteerd door kinderloze stellen die behoorden tot de Asjkenazische elite.

Onderzoekscommissies
Sinds 1960 zijn er drie onderzoekscommissies bezig geweest met onderzoek naar deze kwestie, maar de brandende vragen werden nooit beantwoord. De commissies kwamen tot de conclusie dat er geen sprake was geweest van systematische ontvoeringen en dat de meeste kinderen gewoon waren overleden, maar de gezinnen geloofden hen niet. Deze commissies verzamelden documenten over 1.060 kinderen, waaronder overlijdenscertificaten van 923 kinderen. Van 69 kinderen wier ouders de commissies hadden benaderd, werden geen dossiers gevonden en hun status werd bepaald als ‘onbekend’.

Het openen van de archieven zal geen definitief uitsluitsel geven voor de vele gezinnen die naar antwoorden zoeken: de dossier bevatten onvolledige en vaak tegenstrijdige informatie. Premier Netanyahu sprak over het ‘herstellen van een historische fout: het negeren, discrimineren of verhullen – we weten niet wat het is – van het lot van wat de ‘Jemenitische kinderen’ wordt genoemd.’

De nu vrijgegeven documenten bevatten persoonlijke dossiers van de kinderen met ziekenhuisgegevens, begrafenis-certificaten, politierapporten en de protocollen van de officiële onderzoekscommissies. Daarnaast bevatten zij getuigenverklaringen van de ouders. De gegevens van geadopteerde kinderen en andere gevallen waarin de privacy zou worden aangetast zijn niet vrijgegeven.

Het onderwerp werd onlangs weer actueel, nu een nieuwe generatie transparantie eist, waaronder broers en zusters van de ‘verdwenen’ kinderen die in Israël zijn opgegroeid en beter zijn opgeleid dan hun ouders. Dit gebeurt tegen de achtergrond van een cultureel ontwaken van de Mizrachi Joden uit Noord-Afrika en het Midden-Oosten. De Mizrachiem vormen ongeveer de helft van de bevolking van Israël.

Pijn en verwarring
Voor sommige mensen brengt het openen van de archieven geen opheldering, maar juist meer pijn en emotionele verwarring. Dat is het geval bij Avner Tzuri (52), de jongste van zes overlevende kinderen.  Eén van hen heet Malka, naar een oudere zuster die verdween. Op 19 juli 1953 vond hun moeder de veertien maanden oude Malka bewusteloos op de grond, kennelijk na het per ongeluk drinken van olie. Het uit Iran geïmmigreerde gezin woonde in een transit-kamp ten zuiden van Haifa.

Het kind werd naar een plaatselijk ziekenhuis gebracht en vervolgens, samen met de moeder, naar het Rambam ziekenhuis in Haifa. De artsen stuurden de moeder naar huis en toen deze de volgende dag terugkwam, kreeg zij te horen dat haar kind dood was. Het lichaam kreeg zij niet te zien en het ziekenhuis zei zorg te zullen dragen voor de begrafenis. De documenten die zij kreeg, waren naar haar mening vervalst. Het gezin kreeg later een certificaat van de chevra kadisja (begrafenisvereniging) in Haifa, maar toen zij de plaats van het graf bezochten, was er geen graf.

Tzuri hoopte dat de vrijgegeven documenten opheldering zouden brengen, zodat hij eindelijk antwoord zou krijgen op de vragen die hem al die jaren bezighielden. Maar in plaats daarvan werd de zaak “gecompliceerder, omdat wij iets nieuws ontdekten,” aldus Tzuri. Volgens het archief was op 20 juli autopsie uitgevoerd op Malka en was zij drie dagen later begraven.

“Als dat waar is, waarom hebben ze mijn ouders haar lichaam dan niet laten zien?” vroeg Tzuri zich af. Zijn ouders leven inmiddels niet meer. “Dit maakt mij alleen maar argwanender. Het zijn allemaal leugens.”