Poaskearls toch over de schreef met oude antisemitische tekst paaslied

De Poaskearls, een groep jonge mannen in het Twentse stadje Ootmarsum, hebben zich de woede van onder meer rabbijn Lody van de Kamp op de hals gehaald. Dat gebeurde op zondag en maandag toen ze hun traditionele paaslied zongen. In de tekst zitten antisemitische elementen en daar had Van de Kamp vorig jaar bezwaar tegen gemaakt. Na maandenlange gesprekken, onder meer met de gemeente en de katholieke kerk erbij, beloofde de stichting van de Poaskearls de anti-Joodse zinsdelen niet meer te gebruiken. Op zondag en maandag bleek echter het tegendeel.

Optreden

Van de Kamp vernam ervan en vraagt nu of de gemeente wil optreden tegen de Poaskearls. “Als mensen verkeerde teksten blijven zingen, dan kan een burgemeester niet zwijgen,” aldus Van de Kamp tegen Tubantia. “Het is mijn morele plicht om iets te doen aan tradities die niet correct zijn. Wat er in Ootmarsum gebeurt, is mijn ogen erger dan wat er in voetbalstadions wordt gezongen. Dat laatste zie ik als een vorm van baldadigheid. In het geval van de paasgebruiken gaat het echter om een stuk geloofsleven dat daarachter zit. Dat is veel kwalijker.”

Balletje

Vorig jaar sloeg Van de Kamp aan op de antisemitische christelijke passages in de liederen. Hoewel hij als Twentse jongen begrip heeft voor het vlögglen, kon hij het niet begrijpen dat ver in de 21ste eeuw dit soort uitingen nog gedaan worden. Het ging om ‘Joden , die met hun valse raad Jezus aan het kruis offerden’ maar ook om ‘Christus is opgestanden, al van de mensen hun handen’. Onder andere Jonet.nl pakte het nieuws over Van de Kamp en de Poaskearls op, waarna na Pasen het balletje ging rollen.

Stoeve gesprekken

Maandenlange gesprekken volgden over het wijzigen van de teksten. De onderhandelingen verliepen erg stroef, onder meer omdat ‘de Stichting tot bevordering en instandhouding van de paasgebruiken in Ootmarsum’ niet inzag wat er mis is met de teksten. De burgemeester en vertegenwoordiger van de bisschop vonden wel dat er een aanpassing moest komen. Uiteindelijk ging de Stichting door de bocht en beloofde die het woord ‘Joden’ te vervangen met ‘mensen’. Stichtingvoorzitter Henk Eertman verklaarde de aanpassing door te voeren omdat ‘door publicaties in de media deze eeuwenoude traditie in een kwaad daglicht is komen te staan’.

Volgend jaar handhaven?

Nu blijkt dus dat de Poaskearls zich niet aan de afspraak gehouden hebben. Het is de vraag wat de gemeente gaat doen. Wil de burgemeester volgend jaar gaan handhaven? Zo ja, hoe? Het zou kunnen dat een Officier van Justitie aanwezig kan zijn tijdens de processies. Bij het horen van de antisemitische passages zal er dan ingegrepen kunnen worden. Ook kunnen de zingende mannen dan worden vervolgd. Mogelijk zullen er opnieuw lange gesprekken volgen in Twente om dergelijke situaties te voorkomen.

Oude traditie

Het vlöggeln is voor de rooms-katholieken in Ootmarsum een onderdeel van Pasen. De zondag begint met een rondgang rond de katholieke kerk door de acht Poaskearls, de Paascommissie, samen met de volwassen mannen. Bij de gang rondom de kerk, de Rondgang om de Wheme, worden de twee paasliederen gezongen. Later in de middag begint het daadwerkelijke vlöggeln. De bevolking en toeristen komen dan samen bij de ‘boaken’, het paasvuur op de Paaskamp, een weiland vlak buiten het stadje. Hier wordt gewacht op de Poaskearls. Rond vijf uur lopen de acht rond het vuur. Vervolgens geven ze elkaar een hand en lopen ze al zingend naar beneden, richting het centrum. Het hele ritueel wordt volgens de organisatie ‘een eeuwenoude traditie’ genoemd, maar de vroegste vermelding van dit gebeuren blijkt uit 1840 te stammen.

Katholieke dorpen

De Poaskearls zijn acht katholieke, vrijgezelle mannen uit Ootmarsum, die niet van plan zijn in de komende vier jaar te trouwen. Iemand is vier jaar Poaskearl. Ieder jaar worden de twee oudsten vervangen voor twee jonkies. Het vlöggeln is een initiatieritueel: acht jongeren nemen afscheid van hun jeugd en treden toe tot de mannenwereld. Tijdens een rondgang wordt de verbondenheid van de gemeenschap met de kerk benadrukt. Bij het vlöggeln lopen inwoners van Ootmarsum en andere aanwezigen met de Poaskearls in een sliert hand-in-hand door het stadje, dwars door huizen en cafés, naar het marktplein, waarbij afwisselend twee paasliederen, het omstreden Christus is opgestanden en andere Allelujah, den blijden toon, worden gezongen. Net als in andere delen van Oost-Nederland zijn er in Twente katholieke dorpen te vinden.