Petities opgezet voor behoud van Etty Hillesumhuis

Het Etty Hillesumhuis in Amsterdam, dat bedreigd wordt door de sloophamer, moet behouden blijven voor het nageslacht. Dit vinden omwonenden, experts en architecten. Nadat ze vorige week een noodkreet in de media lieten horen, hebben ze nu twee online petities opgezet voor het voortbestaan van het pand vanwaaruit Etty Hillesum haar befaamde dagboek schreef. Het is nog niet zeker of het 19de eeuwse gebouw naar de vlakte zal gaan om plaats te maken voor nieuwbouw, maar omdat het officieel geen monumentale status heeft, geeft de gemeente Amsterdam waarschijnlijk toch een sloop- en bouwvergunning af. De tegenstanders willen dat het pand een rijksmonument wordt.

Twee lijsten, twee acties
Er gaan momenteel twee petities rond. Eén van omwonenden en nog één van de experts, architecten, het Etty Hillesum Onderzoekcenturm en de Stichting Joodse Huizen. Beide digitale petities dienen hetzelfde doel en hebben vooralsnog samen 4.533 digitale handtekeningen opgeleverd. Al deze mensen vinden dat de gemeente Amsterdam moet voorkomen dat de sloop een feit wordt. Ook vragen de initiatiefnemers aan iedereen om brieven en mails te sturen naar de verantwoordelijke wethouders Marieke van Doorninck (GroenLinks), Laurens Ivens (SP) en Touria Meliani (GroenLinks). Verder moet ook stadsdeelvoorzitter Sebastiaan Capel (D66) van Zuid aangeschreven worden.

Kans op sloop is groot
De eigenaar van het pand aan de Gabriël Metsustraat 6 heeft momenteel een aanvraag voor een sloop- en bouwvergunning lopen bij de gemeente. Volgens bezwaarmaker en historicus Rudolf Dekker zal die gegarandeerd worden goedgekeurd. Aan Jonet.nl laat hij weten: ‘Juridisch kan er binnen de huidige wetgeving niets gedaan worden tegen afbraak. Er moet dus actief worden ingegrepen door het college van burgemeester en wethouders. En dat kan alleen als nú actie wordt gevoerd. Als de toestemming is verleend is het te laat. Afwachten lijkt me dus beslist onverstandig’. De tegenstanders stapten vorige week naar de pers om hun zorgen kenbaar te maken. In de petitie schrijven ze:

‘Wij zijn buurtbewoners en/of Amsterdammers die zich tegen deze sloopplannen verzetten en de gemeentelijke- en landelijke overheid oproepen om deze aanslag op architectonisch-, cultureel- en oorlogserfgoed af te wenden. In het pand Gabriël Metsustraat 6 heeft Etty Hillesum haar beroemde oorlogsdagboeken geschreven. Wat hier nu dreigt te gebeuren brengt ons op wrange wijze in gedachten wat zij in haar dagboek van juli 1942 schreef: Van alle kanten sluipt onze vernietiging naderbij. Moet nu ook de herinnering daaraan worden vernietigd?’

Aanslag op architectuur
De voorgenomen sloop is volgens de bezwaarmakers ook een aanslag op de bijzondere architectuur van het Museumkwartier. ‘Deze drie panden zijn ontworpen door de architect van het Stedelijk Museum, W.A. Weissman. Het is onbegrijpelijk waarom Hillesum’s woning nooit de monumentenstatus heeft gekregen. De Museumplein en omgeving tot een van de rijkste architectonische buurten uit de 19de en 20ste eeuw van de stad Amsterdam. Architecten van naam hebben hun stempel gedrukt op deze étalage van bouwkunst en stedenbouwkundige structuur. De sloop daarvan omwille van nietsontziend eigen gewin dient voorkomen te worden. Wij hechten er aan dat met erfgoed in onze buurt zorgvuldig wordt omgegaan’.

Rijksmonument
Stadsdeel Zuid heeft geweigerd om het Museumkwartier aan te merken als beschermd stadsgezicht, aldus de tegenstanders. ‘Hierdoor ontneemt zij zichzelf het instrumentarium om tegen dit soort hersenloze moderniseringsdrang op te treden. Wij hopen dat de overheid alles wat in haar vermogen is in stelling wil brengen om deze aanslag op ons erfgoed te voorkomen en roepen onder andere de minister van Onderwijs Cultuur en Wetenschappen op, daar het stedelijk welstandsbeleid in deze kennelijk tekort schiet, om de panden Gabriël Metsustraat 2,4 en 6 te plaatsen op de lijst van rijksmonumenten’. 

Experts apart
De andere petitie dient hetzelfde doel, maar is gemaakt door professor Klaas Smelik, het Etty Hillesum Onderzoekscentrum, en de Stichting Joodse Huizen. ‘Wij constateren dat het pand een zeer belangrijke cultuurhistorische waarde vertegenwoordigt, omdat de Joodse Etty Hillesum (1914-1943) daar tijdens de Tweede Wereldoorlog haar oorlogsdagboek schreef. Het pand is een tastbare herinnering aan deze bijzondere schrijfster en wij vinden dat met dit erfgoed zorgvuldig en met respect omgegaan dient te worden’ Ook zij verzoeken minister Ingrid van Engelshoven (D66) van OC&W het pand tot rijksmonument te verklaren ‘zodat het behouden blijft en ook voor volgende generaties een tastbare plek van herinnering aan deze bijzondere Joodse schrijfster kan blijven’.

Lees ook:
Boomsma stelt vragen aan college Amsterdam over beoogde sloop van Etty Hillesumhuis
Het CDA in Amsterdam heeft aan het college van burgemeester en wethouders schriftelijke vragen gesteld over de mogelijke sloop van het Etty Hillesumhuis. “Het huis vormt een onderdeel van haar erfgoed. Het was een bijzondere schrijfster die een goed boek heeft achtergelaten waarin staat hoe het was om in de oorlog te leven. Dit soort historische plekken moet je ook om die redenen koesteren,’ aldus CDA-voorman Diederik Boomsma.