Rutte over brief ambtenaren: ik heb geen druk gezet

Demissionair premier Mark Rutte (VVD) heeft ontkend dat hij achter de schermen zou hebben ingegrepen om Israël bij de VN te steunen. Ook heeft hij geen druk gezet op ambtenaren van Buitenlandse Zaken daartoe. Er was wel debat met hen. In de Tweede Kamer werd Rutte ondervraagd naar aanleiding van een brief van anonieme ambtenaren, die klaagden dat hij achter de schermen druk heeft gezet.

Ophef

Rutte kwam donderdag naar de Kamer voor tekst en uitleg voor de ophef die maandag was ontstaan over een anonieme brief van ambtenaren aan het Haagse gerechtshof. Daarin beweren zij dat hij druk heeft uitgeoefend op het ministerie van Buitenlandse Zaken om niet voor een VN-resolutie te stemmen die opriep tot een onmiddellijk staakt-het-vuren in Gaza, afgelopen november. In plaats daarvan onthield Nederland zich van stem. Ook bij latere soortgelijke resoluties waren er onthoudingen.

Oorlogsmisdaden

De Nederlandse weigering om zich uit te spreken voor een staakt-het-vuren heeft voor onrust bij ambtenaren gezorgd, die eind december zelfs op straat gingen protesteren. De activistische ambtenaren kregen er veel media-aandacht mee en zetten nu door: maandag stuurden ze anoniem een brief naar het Haagse Gerechtshof om over het gedrag van de demissionaire VVD-premier inzake te klagen. Zo zou Rutte hebben gevraagd om te komen met redenen waarmee het zou lijken dat Israël ‘geen oorlogsmisdaden’ zou begaan.

F35-zaak

De brief, waarover NRC berichtte, wordt gevoegd bij een zaak van drie Israël-kritische organisaties tegen de staat over het doorleveren van F35-onderdelen aan Israël. Nederland is onderdeel van het Joint Stike Fighter-project waarin het meebouwt- en werkt aan het vervaardigen van F35-gevechtsvliegtuigen. In het kader daarvan worden vanuit Noord-Brabant onderdelen geleverd aan afnemende landen. Nederland heeft daartoe een contractuele verplichting naar alle landen die deze vliegtuigen afnemen, waaronder Israël.

Geen ingreep

Rutte weerspreekt de informatie in de brief over wat hij of zijn ministerie van Algemene Zaken (AZ) achter de schermen zouden hebben gedaan. Volgens hem is het normaal dat er gespard wordt en dat er discussie is. Dat gebeurt echter niet met druk of ingrepen. Dat AZ betrokken is bij het buitenlandse beleid is volgens hem onvermijdelijk vanwege zijn rol van de Europese Raad. Daarnaast ontkende hij dat hij een ingreep zou hebben gedaan om zijn kansen voor de baan als NABO-baas te vergroten. “Ik verwijt het mensen die anoniem zeggen dat AZ heeft ingegrepen. Dat is gewoon niet gebeurd.”

Onzuiver

Het is niet de eerste keer dat er wordt gelekt vanuit het ministerie van Buitenlandse Zaken, stelden de BoerBurgerBeweging (BBB) en Nieuw Sociaal Contract (NSC). Beide formerende partijen vinden dat ambtenaren niet moeten protesteren tegen regeringsbeleid. “De premier werd hoogstpersoonlijk voor de bus gegooid. Mijns inziens is dit lekken professioneel onzuiver,” zei Kamerlid Gijs Tuinman (BBB). NSC-Kamerlid Isa Kahraman stelt dat het lekken ‘het functioneren van de Nederlandse diplomatie ondermijnt’. Ook kreeg Rutte steun van de PVV en VVD, de andere formerende partijen.

In debat met DENK

Daarnaast was er een debat tussen Rutte en DENK-voorman Stefan van Baarle over Hamas, die hem verweet dubbele standaarden te hanteren. Volgens de politieke partij is de premier hypocriet omdat Nederland zich wel tegen Rusland keert maar niet tegen Israël. Rutte stelde dat de oorlog in Oekraïne niet te vergelijken is met wat er in Israël en Gaza gebeurt. Van Baarle zei geen antisemiet te zijn en sprak van ‘politieke intimidatie’ tegenover hem. Rutte zei dat DENK in geen enkel debat afstand heeft genomen van de terreur van Hamas.