Vierduizend Sefardische nazaten weer Spanjaard
Spanje heeft meer dan vierduizend nakomelingen van verdreven Sefardische Joden het Spaanse staatsburgerschap toegekend. De meeste van de nieuwe Spanjaarden zijn afkomstig uit niet EU-landen zoals Marokko, Turkije en Venezuela. De toelating tot Spanje is het gevolg van een wet, die een zwarte bladzijde uit de Spaanse geschiedenis moet rechtzetten: het Edict van Expulsie dat meer dan driehonderdduizend Joden, die zich weigerden te bekeren tot het Christendom, in 1492 dwong het land te verlaten. Volgens de Spaanse minister van Justitie, Rafael Catala, zijn de aanvragen een dag na de inwerkingtreding van de nieuwe wet goedgekeurd.
De 4.302 nieuwe Spanjaarden hebben het recht om het Spaanse staatsburgerschap naast hun bestaande nationaliteit te aanvaarden. Naar schatting vallen enkele miljoenen mensen in de categorie, die op grond van hun Sefardische wortels aanspraak kunnen maken op een Spaans paspoort. Het is onbekend hoeveel daarvan daadwerkelijk een aanvraag hebben gedaan. Een paspoort van Spanje, dat lid is van de EU, is echter vooral interessant voor inwoners van niet-EU landen, die daarmee toegang krijgen tot nieuwe economische mogelijkheden in de 28 Europese lidstaten. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de meeste nieuwe Spanjaarden uit landen afkomstig zijn waar economische crisis en grote werkloosheid aan de orde zijn.
Het Spaanse parlement keurde in juni van dit jaar de nieuwe wetgeving goed. Een Sefardische achternaam, het spreken van Ladino (de Spaans-Portugese variant van het oost-Europese Jiddisch) kan onder die wetgeving al voldoende zijn om aanspraak te maken op het Spaanse staatsburgerschap. De meest gangbare weg is echter het aantonen van de Sefardische afkomst door het overleggen van documentatie afkomstig van een Joodse gemeenschap. Portugal nam in april 2015 al een vergelijkbare wet aan.
Veel Spaanse Joden kwamen na 1492 terecht in Portugal. Toen ook daar het Jodendom werd verboden, vluchtten ze onder meer naar Turkije, Engeland, Antwerpen en Amsterdam. De ondernemingen van de in Amsterdam gevestigde West-Indische Compagnie leidden ertoe dat een aantal van deze sefardische (in Nederland aangeduid als Portugese) Joden in de zeventiende eeuw gemeenschappen stichtten in onder andere Brazilië, Suriname, Curaçao en New York.
