‘Serieuze discussie over authenticiteit mikwe Venlo moet nog beginnen’

“De bezoekers van een dierentuin in het Chinese Luohe wisten vorige week niet wat ze overkwam toen een van de leeuwen begon te blaffen. Een nadere blik in de kooi leerde dat de leeuw was vervangen door een langharige hond. Het bleek een Tibetaanse Mastiff, die mede door zijn lange manen iets weg heeft van het majestueuze roofdier. Bezoekers waren woest, ook omdat blijkt dat de dierentuin
meer ‘nepdieren’ heeft. Grote komkommers moeten doorgaan voor slangen en poolvossen voor luipaarden. De manager van de dierentuin ontkende moedwillig bedrog door te verklaren dat de leeuw was uitgeleend om elders te fokken. De hond was eigendom van een vriend die op zakenreis was en tijdelijk onderdak nodig had voor zijn huisdier. De dierentuin is inmiddels tijdelijk gesloten.

Eind vorig jaar sprak ik tijdens een diner na afloop van een lezing die ik in Den Bosch mocht houden met archeoloog Rob Gruben. Hij vertelde dat zijn bureau betrokken was geweest bij de opgraving van het 13de-eeuwse mikwe van Venlo. Dat was in 2004 gevonden en wordt nu in een speciaal daarvoor gebouwde vleugel van het Limburgs Museum gepresenteerd als ‘het oudste monument van Nederland dat daadwerkelijk met een Joodse gemeenschap kan worden verbonden’. Verschillende deskundigen hadden reeds in een vroeg stadium ernstige twijfels geuit over de echtheid van het mikwe, vertelde Gruben. De gemeente Venlo schuift echter volgens hem vanaf het begin alle vraagtekens stelselmatig terzijde en houdt vast aan de conclusie dat het een mikwe is.

Er is geen sprake van een slecht verhaal over geleende honden. Wel staat voor de gemeente vast: de leeuw is een leeuw. De doorgewinterde onderzoeksjournalist Sjors van Beek onderzocht de zaak voor het NIW en diverse deskundigen blijken inderdaad op zijn minst gerede twijfels te hebben. In reactie daarop blijft het gemeentebestuur herhalen dat er ‘geen enkele reden is om te twijfelen aan de authenticiteit’. Sommige betrokkenen draaien het om en vinden dat ‘tegenstanders’ moeten aantonen dat het géén mikwe
is.

Het NIW concludeert niet of er wel of geen sprake is van een mikwe. Wel lijkt het erop dat een serieuze discussie over de authenticiteit nog moet beginnen, maar pas nadat er al meer dan anderhalf miljoen euro aan het object is uitgegeven.”

Maurice Swirc is hoofdredacteur van het Nieuw Israelietisch Weekblad (NIW). Het magazine is een van de partners van Jonet.