Grote twijfels over middeleeuws mikwe Venlo
Dit blijkt uit het artikel ‘Mikwe of beerput?’ in het Nieuw Israelietisch Weekblad (NIW) dat vandaag verschijnt. De provincie Limburg en de gemeente Venlo betaalden ieder de helft van de huisvestingskosten: 1,5 miljoen euro. Diverse wetenschappers, onder wie de voormalige conservator van het Joods Historisch Museum in Amsterdam, betwisten in het NIW dat de in 2004 opgegraven restanten de functie van een mikwe hadden.
De gemeente Venlo schuift alle twijfels stelselmatig terzijde en houdt vast aan de conclusie dat het een mikwe is. Gemeentelijk archeoloog Jacob Schotten kreeg dit voorjaar zelfs een verbod om in een historische jubileumbundel een andere interpretatie te publiceren. “De interpretatie als mikwe is twijfelachtig en doet geforceerd aan,” schrijft Schotten. Het gebouw is volgens hem een raad- of ‘schepenhuis’ met aanpalende gevangenis geweest, of een markthal. De vermeende feitelijke badruimte was waarschijnlijk een ‘doodgewone beerput’.
In dat kader valt het verhaal te plaatsen dat de inscriptie van een menora, een zevenarmige Joodse kandelaar, die steeds als belangrijk bewijs voor een mikwe wordt genoemd, pas later, ná de opgraving is aangebracht. “Een bouwvakker kan een grapje hebben gemaakt en het er later in hebben gekrast en er beer in hebben gesmeerd,” zegt de betrokken bouwhistoricus André Viersen.
Ook Edward van Voolen, de conservator van het Joods Historisch Museum, twijfelt al langer aan de autenticiteit van het rituele bad. “‘In 2005 uitte ik tegenover archeoloog Dolmans [archeoloog van de gemeente Venlo, red.] meteen mijn verbazing, want uit de literatuur was mij niets over een Joodse gemeente in middeleeuws Venlo bekend. Zelfs een expert als Christopher Cluse stelt: ‘uit niets blijkt dat Venlo een kehilla, een Joodse gemeente, had. Bovendien is het bouwsel vergeleken met andere mikwes in de regio ontzettend groot”. Van Voolen stelde voor om enkele experts te raadplegen, zoals onderzoeker Christopher Cluse van de Universiteit Trier, of de Israëlische deskundigen Israel Juval en Yaakov Gugenheim die in middeleeuwse Hebreeuwse bronnen ook niets vinden over Joden in Venlo. Echter, daar ging de gemeente-archeoloog niet op in.
Volgens Benoit Wesly, voorzitter van de orthodox-Joodse gemeente in Limburg, betekenen de twijfels ‘helemaal niets’. “Venlo is drie jaar bezig geweest om mensen met gezag onderzoek te laten verrichten. Op grond van hun bevindingen neem ik nog steeds aan dat het een mikwe is.” Hij draait het om: de ‘tegenstanders’ moeten eerst maar aantonen dat het géén mikwe is. „Wat denken ze dán dat het is?! Het kribje van Jezus? Waar maakt het NIW zich eigenlijk druk om?!” Het Venlose college van B&W laat weten ondanks de bevindingen in het NIW ‘geen aanleiding te zien voor nieuw onderzoek’.
Lees het hele artikel in het NIW van vandaag. Lees ook het commentaar van NIW-hoofdredacteur Maurice Swirc op Jonet.
