Spanje verscheurt wapendeals met Israël

Het zal niemand zijn ontgaan dat de Spaanse regering een duidelijke Israël-kritische koers vaart en er van alles aan doet het land tegen te werken. De nieuwste ontwikkeling is het elimineren van lucratieve wapencontracten met Israëlische bedrijven. Hoewel het lijkt te gaan om solo-acties van Spanje, ligt de kans op de loer dat andere Europese landen Madrid hierin zullen volgen.

De Spanjaarden annuleerden onlangs een contract ter waarde van 700 miljoen euro voor de aankoop van wapensystemen. Het gaat om twaalf meervoudige raketlanceersystemen, die zijn gebaseerd op het PULS-platform van het Israëlische defensiebedrijf Elbit Systems. Dit meldt de Times of Israel. Het contract was op 10 oktober 2023 getekend, drie dagen na het bloedbad van 7 oktober. Indertijd was Israël vooral daar mee bezig.

Koude Oorlog

De afgeblazen systemen, zouden worden worden ontwikkel d door een Spaans consortium en zouden bekend staan ​​als SILAM. Ze waren bedoeld ter vervanging voor de Teruel-raketlanceerinrichtingen uit de Koude Oorlog, die al meer dan tien jaar eerder door Madrid uit de roulatie genomen waren. Deze lanceerinrichtingen schafte Spanje aan nadat het in 1982 was toegetreden tot de NAVO.

Ultra-links

De oorlog die na 7 oktober losbarstte zou er twee jaar later toe leiden dat Spanje het wapencontract verscheurde. Wat ook niet meehelpt, is het linkse kabinet Sanchez III, dat in november 2023 aantrad en een krappe meerderheid heeft. De ultra-linkse partijen in deze coalitie waren al niet op de hand van Israël en oefenen macht uit op de sociaaldemocratische premier Pedro Sanchez om hard te zijn tegen Israël.

Zwakke peilingen

Het is de vraag of de Spaanse premier gelooft in zijn verhaal over Israël en of hij deze weg niet gewoon begaat door de toenemende afhankelijkheid van zijn linkse coalitiepartners en slechte cijfers in de peilingen. Ook kent Spanje een parlementaire meerderheid op rechts. Echter, de rechtse partijen, die pro-Israël zijn, willen niet samenwerken en daarom kon links, zij het krap en ook met steun van kleine regionale partijen, in 2023 door.

Buitenbeentje

Volgens Globes zou Elbit Systems zeker 150 miljoen dollar zijn misgelopen door de annulering. En ondanks dat Spanje een buitenbeentje is in de NAVO en zich binnen de EU uitzonderlijk passievol tegen Israël opzet, moet Jeruzalem toch vrezen voor een dominoeffect in Europa, zeker als Spanje doorgaat op deze toer. De Israëlische defensie-industrie is een van de best lopende ter wereld.

Situatie verslechtert

“De focus ligt misschien nog niet op de defensie-industrie, maar de druk neemt internationaal wel toe,” zegt onderzoeker Pnina Sharvit Baruch van het Institute for National Security Studies tegen de Times of Israel. “De situatie verslechtert al. Dit is er een voorbeeld van.” Baruch: “We moeten erkennen dat banden hebben met Israël tegenwoordig iets met een [hogere] prijs is geworden.”

Paradox

Toch is er sprake van een paradox: Europese landen zijn weliswaar kritisch op het handelen van Israël in Gaza en de roep om tot een boycot te komen, wordt steeds luider. Tegelijkertijd neemt de vraag in Europa naar hoog-geavanceerde wapens, waarvan de beste in Israël te koop zijn, door de Russische dreiging allee maar toe. In die zin is Europa momenteel een van de grootste markten voor de defensie-industrie in Israël geworden.

Vijf procentsnorm

Volgens het Stockholm International Peace Research Institute was Israël van 2020 tot 2024 de vijfde grootste wapenleverancier van Europa. Het was, afgezien van Zuid-Korea, het enige land in de top vijf dat geen lid is van de NAVO. Door de door Amerika opgelegde vijf procentnorm wordt verwacht dat de Europese NAVO-landen de komende tien jaar honderden miljarden euro’s zal investeren in wapenaankopen en veiligheid.

Defensiebeuzen

Israël is een belangrijke leverancier in die race: de Israëlische defensie-export bereikte in 2024 een recordwaarde van 14,8 miljard dollar. Meer dan de helft van de omzet is bestemd voor Europa. Maar het kan voor de Israëli’s wel moeilijker worden om contracten binnen te halen, omdat ze in veel landen hun producten niet eens op defensiebeurzen kunnen presenteren. Israël is op beurzen in Frankrijk en Nederland geweigerd.

Kwaad tot erger

Expert Baruch waarschuwt er voor dat als er niets verandert in de manier waarop Israël met Gaza omgaat en vecht, de defensiesector van het land en de bredere diplomatieke positie van het land kwetsbaar kunnen worden. “Als Israël doorgaat met het huidige beleid, denk ik dat het van kwaad tot erger zal gaan”, aldus Baruch.

“De internationale arena probeert Israël onder druk te zetten om zijn gedrag te veranderen. Ze gebruiken verschillende middelen, maar al deze middelen hebben als probleem dat ze Hamas en de extremisten in Israël versterken”, aldus Baruch.