Stolpersteine-nieuws: van Haarlem tot Groningen en elders

Overal in het land zijn groepen, stichtingen en gemeenten druk in de weer met het leggen van Stolpersteine. In de afgelopen maanden was er daarom weer veel nieuws over struikelstenen. In Haarlem werden dertig stenen gelegd op twee koude januaridagen en in Oegstgeeft was het ook in januari zo ver. De Duitse ambassadeur in Nederland kwam naar Utrecht voor het leggen van vijf stenen en ook in Groningen zijn stenen gelegd.

Ondanks de kou waren er in het afgelopen kwartaal genoeg initiatieven met stolpersteine. De Stichting Struikelstenen Haarlem legde op 27 en 29 januari weer nieuwe steentjes in de stoepen. Het gaat om dertig stuks voor in de Sjoa vermoorde Haarlemmers de hun laatste, al dan niet vrijwillige, woonadres op de plekken hadden waar ze gelegd zijn. Bij elke onthulling was er een kleine ceremonie.

Honderden

In Auschwitz en de bijbehorende nevenkampen zijn tussen 1942 en 1945 ongeveer 425 inwoners van Haarlem vermoord of aan dwangarbeid bezweken. Omdat ze Joods waren. De oudste van hen was 91 jaar, de jongste net één jaar. Ook de meeste stadgenoten waarvoor in januari stenen werden gelegd vonden hun einde in Auschwitz of omgeving, aldus de stichting in haar nieuwsbrief.

Kamp Vught

Opnieuw werden er in Oegstgeest stolpersteine geplaatst. Dit keer ging het om zes stenen, drie voor vermoorde Joden en drie voor vermoorde verzetsmensen. Het gebeurde op 27 januari, International Holocaust Memorial Day en de herdenking van tachtig jaar bevrijding van Auschwitz. Voor de woning van Salomon Zwarenstein en Truida Zwarenstein- de Jong zijn twee stenen geplaatst. Zij zijn in 1943 in Auschwitz vermoord. De Joodse Charlotte de Lange kreeg eveneens een steen. Zij stierf in Kamp Vught.

Belangrijk

Secretaris Koos van der Bruggen van de stichting Herdenken en Vieren noemt het plaatsen van de struikelstenen belangrijk, aldus Sleutelstad.nl. “Ze helpen je herinneren aan wat er gebeurd is, en wat deze mensen hebben moeten ondergaan. Maar ze gelden ook als waarschuwing voor de toekomst. Oorlogsgeweld, discriminatie, racisme en antisemitisme. We hebben er allemaal nog mee te maken.”

Utrecht

Het duurde even tot in maart wanneer er weer nieuwe stenen werden gelegd. Eind maart was het in Utrecht zover, waar op het Domplein stolpersteine werden geplaatst in het bijzijn van onder meer de Duitse ambassadeur in Nederland, Nikolaus Meyer-Landrut. Hij, de rector en professor Ewout van der Knaap van Duitse studies spraken. Er zijn vijf stenen gelegd.

Groningen

Er gaat niets boven Groningen, zo is de leus. Ook daar was het leggen van struikelstenen het geval. Op de Petrus Campersingel werden op 24 maart vier nieuwe stolpersteine neergelegd. Aan de singel 25a woonde in de oorlog het gezin Gosschalk. Joseph en Greetje, de ouders, met hun kinderen Jacob en Lena. Afgevoerd en vermoord door de nazi’s. Hun namen zullen volgens de initiatiefnemers nu niet vergeten worden.

Naam terug

Buurvrouw Agnet Hut gaf een kort interview aan RTV Noord. Zij vindt het bijzonder dat de stenen er liggen. “Ik kende de familie niet, maar eigenlijk heb ik ze een naam teruggeven. Het was de bedoeling dat hun namen gewist zouden worden.” Wout Dubois zegt: “Het is een thuiskomst voor de mensen die hier verdwenen zijn, waar we niks van weten en waar niet over gesproken werd. Op deze manier kunnen er vragen gesteld worden en is er weer iets te vertellen over deze mensen. Ook al is het tachtig jaar later.”