‘Strijden tegen antisemitisme in Europa’

Van Wijngaarden staat vandaag tijdens de Europese verkiezingen op plek tien van de VVD-lijst. In de afgelopen vier jaar was hij fractievoorzitter voor die partij in het Amsterdamse stadsdeel Zuid, waar hij financiering voor de beveiliging van Joodse instellingen in het stadsdeel kon regelen. In Europa wil Van Wijngaarden, die een Joodse vader heeft, strijden tegen het opkomende antisemitisme. 

Tijdens je mandaat in Zuid lukte het om een vaste financiële bijdrage voor de beveiliging van Joodse instellingen af te dwingen. Hoe kun je dit vertalen naar Europa?

“Niet onwil, maar onbekendheid was de grootste hindernis die ik destijds moest nemen. De reactie in gesprekken over de vaste bijdrage van de overheid was in de deelraad nog al eens: is al die beveiliging ook niet overdreven?. Cijfers en feiten hielpen mij om anderen te doordringen van de noodzaak van een goede beveiliging. Daarop heeft de deelraad van Amsterdam Zuid toen structureel geld vrij gemaakt. Dat was niet alleen een financiële, maar vooral een morele overwinning. De overheid nam hiermee verantwoordelijkheid.”

In Europa is onbekendheid met specifiek Joodse problemen een grote hindernis, toch?

“Ruim drie kwart van de Joden in Europa ervaart meer antisemitisme dan vijf jaar geleden en dertig procent overweegt emigratie. Ik vind dat schokkende en voor Europa zelfs genante cijfers. De vraag is echter of mensen dit probleem kennen. Veel mensen weten helemaal niet dat er Joodse kinderen in Amsterdam zijn die geen keppel meer op durven. Het onafhankelijk onderzoek waar deze cijfers op gebaseerd zijn moet structureel herhaald worden om de voortgang van de bestrijding van antisemitisme te meten. Dat helpt ook om het onderwerp op de agenda te houden. Dan kunnen landen elkaar onderling vergelijken en kunnen regeringen informatie uitwisselen over bijvoorbeeld de beste training van politieagenten, van rechters, over de beste beveiliging van bedreigde instellingen en over de beste onderwijsprojecten.”

Je hebt zelf een Joodse achtergrond. Speelt dit straks een rol in je functie als Europarlementariër?

“Nou, die Joodse achtergrond is voor mijn gevoel heel bescheiden hoor. Ik ben zelf om te beginnen niet halagisch Joods. De moeders kant van mijn vader was dat wel, maar daar heb ik helaas nooit iemand van gekend. Dit speelde en speelt dus geen enkele rol. Ik denk trouwens dat iemand die zelf niet direct tot een doelgroep behoort de belangen van die doelgroep effectiever kan behartigen. Wat voor mij wel een duidelijke rol speelt is dat ik op mijn negentiende op een internaat woonde en daar een jaar lang een kamer heb gedeeld met een Israëliër, die net zijn Israëlische dienstplicht had afgerond. Dan praat je veel met elkaar. Toen hij mij vertelde dat hij als kind met een gasmasker aan de keukentafel in Netanja had gezeten vanwege een aanval besefte ik dat het heel makkelijk is om vanuit het veilig Nederland en Europa Israel de maat te nemen over van alles en nog wat, maar dat we hier in feite gewoon geen idee hebben. Ik erger mij soms aan de hoge en moraliserende toon van sommige politici hier als het gaat om Israel.”

Hoe kun en wil je voor de Nederlands-Joodse zaak opkomen in het Europarlement?

“Door te strijden tegen antisemitisme. En door te strijden tegen de alliantie van de PVV met het Franse Front National en de Oostenrijkse FPO. De achtergrond van die partijen is bekend, zij keuren openlijk discriminatie goed en dan zeg ik het heel netjes. Ik verzet mij nu al tegen die partijen door in interviews en op de radio op te roepen om vooral te gaan stemmen, omdat iedere verloren stem een gemiste kans is om nee te zeggen tegen discriminatie.”

Je wilt ook solidair zijn met de Joden in Israel. Hoe denk je dit vanuit het Europees parlement te kunnen doen?

“De VVD-tandem Hans van Baalen en Han ten Broeke functioneert volgens mij heel erg goed. Ik spring graag bij hen achterop. Zij zetten zich in voor vrede en hebben oog voor het belang en de bijzondere positie van Israel. Ik denk dat ik veel van hen kan leren.”

De EU speelt achter de schermen een belangrijke rol in het vredesproces tussen de Israëli’s en de Palestijnen. Hoe kijk jij hier tegenaan?

“Ik was in de Portugese synagoge te gast bij de ontvangst van Shimon Peres. Wat hij zei kwam hier op neer: ‘Er zijn twee soorten mensen in het Midden-Oosten, zij die vrede willen en zij die dat niet willen’. De EU moet staan achter de mensen die vrede willen en de dingen doen die daar aan bijdragen.”

Wat kan de EU anders doen inzake het vredesproces?

“Ik geloof dat begrip voor de Joodse bevolking daar gebaat is bij begrip voor de Joodse bevolking hier. Als we daar vrede willen stichten, moeten we ook iets aan doen aan het feit dat dertig procent van de Joden hier overweegt te emigreren en 76 procent meer antisemitisme ervaart. Het een hangt samen met het ander. Daarom bepleit ik een structurele aanpak van antisemitisme in Europa. Ik hoop dat iedereen die achter mij staat dat laat blijken door op me te stemmen.”

Tot slot: je had het meest succesvolle You Tube-filmpje voor een Nederlandse kandidaat voor het EP. Hoezo?

Een liberaal Europa is voor mij een Europa waar je overal vrij bent om jezelf te zijn. Ik kom op voor die vrijheid en wil laten zien dat die vrijheid niet vanzelfsprekend is, maar dat we hiervoor moeten vechten. Dat al tienduizend mensen mijn filmpje hebben bekeken laat zien dat mensen mijn urgentiegevoel delen. Ik hoop dat zich hier nog meer mensen bij aansluiten door vandaag op mij te stemmen”.