Top met Visegrád-landen in Israël afgelast door diplomatieke rel met Polen

De diplomatieke rel, die vorige week ontstond tussen Israël en Polen, heeft ervoor gezorgd dat de top van de Visegrád-landen in Israël niet doorgaat. De politieke bijeenkomst met de regeringsleiders van Polen, Tsjechië, Hongarije en Slowakije zou maandag en dinsdag hebben plaatsgevonden in Jeruzalem. Premier Benjamin Netanyahu had zijn politieke vrienden uit deze landen uitgenodigd, maar de bijeenkomst is afgeblazen vanwege de botsing met Polen over de rol van dat land in de Tweede Wereldoorlog. De reden van het afgelasten was een uitspraak van de nieuwe minister Yisrael Katz van Buitenlandse Zaken. Het zou voor het eerst zijn dat de landen van Visegrád zouden samenkomen in een ander land (los van eerdere ontmoetingen in Brussel).

Ruzie
Op de dag van zijn aanstelling zei Katz dat ‘Polen hebben gecollaboreerd met de nazi’s’. Hij refereerde aan oud-premier Yitzhak Shamir, die ooit zei dat Polen ‘het antisemitisme met de paplepel ingegoten hebben gekregen’. De Poolse minister van Buitenlandse Zaken trok zich daarop terug, waarna de top geannuleerd werd. De overgebleven leden van de Visegrád-groep zullen nu bilaterale gesprekken met premier Netanyahu hebben. Vorige week was er al beroering tussen Polen en Israël ontstaan nadat Netanyahu in de Jerusalem Post gezegd had dat ‘Polen samenwerkten met de nazi’s’, als reactie op een suggestie van de krant dat hij historische gebeurtenissen zou bagatelliseren. De politicus zei daarop dat hij verkeerd geciteerd was. Hij sprak niet over de Polen of het land Polen, maar bedoelde collaborateurs onder de Poolse bevolking.

Omstreden wet
De diplomatieke ruzie heeft te maken met de omstreden Poolse Holocaustwet. Sinds 1 maart 2018 is het in Polen verboden om te stellen dat Polen hebben meegewerkt aan de vernietiging van de Joden. In het land kwamen tijdens de Sjoa 3,3 miljoen Poolse Joden om. Historische bronnen wijzen uit dat Poolse burgers die collaboreerden met de nazi’s ook meehielpen met het uitroeien van de Joden. Met invoering van de wet wil de conservatief-nationalistische regering van het land de Polen beschermen, omdat Polen alom wordt gezien als een groot slachtoffer van de oorlog. Zorgen over wat dat betekent voor de vrijheid van meningsuiting, wuift regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) weg, hoe groot de kritiek van bevriende landen (Israël, Verenigde Staten) ook is.

Visegrád
Visegrádgroep of Visegrád 4 (V4) is een alliantie van vier Centraal-Europese landen: Hongarije, Polen, Slowakije en Tsjechië. De groep had zijn oorsprong in een handelstop van de regeringsleiders van Hongarije, Polen en Tsjechoslowakije in de stad Visegrád op 15 februari 1991, die tot doel had een samenwerking op te zetten tussen deze drie staten (met de deling van Tsjechoslowakije werden dit er vier) om het proces van Europese integratie te bevorderen. De leden van de Visegrádgroep werden op 1 mei 2004 lid tegelijkertijd van de Europese Unie. Sindsdien trekken ze samen op. In de laatste jaren is de groep een tegenwicht tegen de Frans-Duitse as aan het vormen. De naam is afgeleid van een bijeenkomst van de koningen van Bohemen, Hongarije en Polen in de Hongaarse stad Visegrád in 1335.