Transformatie
Afgelopen week zat ik met een aantal partijen rond de tafel met ministers Asscher en Bussemaker. Dat naar aanleiding van het beeld dat het wereldnieuws haalde onder de titel ‘Ginger Turk’, een filmpje vertoond op de NTR waarin Arnhems-Turkse jongeren ‘dat wat Hitler deed’ goedkeuren. Het ging dus over antisemitisme. Het was een goed gesprek met partijen die de ernst van de situatie erkenden en er iets aan willen doen.
Als directeur CIDI vind ik het bijvoorbeeld raar dat op het VMBO leerlingen geschiedenis voor hun eindexamen drie ontwikkelingen uit de recente geschiedenis moeten kunnen duiden en verklaren: de opkomst van het communisme sinds 1917, de dekolonisatie van Indonesië sinds 1942 en dan het Israelisch-Palestijnse conflict vanaf, ook raar, 1945. Alsof het Israelisch-Palestijnse conflict pas in 1945 ontstond. Tegelijkertijd klagen leraren bij CIDI over het feit dat er niet voldoende tijd is om aandacht te schenken aan WOII met daarin dat bijzondere hoofdstuk over de Holocaust en dus ook antisemitisme.
Daarnaast moet je je afvragen of zo’n gecompliceerd conflict, waar leraren hoogstwaarschijnlijk al niet uitkomen, gebalanceerd door leerlingen VMBO te duiden is. Hier spelen zo veel factoren mee die tegenwoordig worden onderbelicht of niet worden getoond, dat het heel moeilijk is om je vanuit een schoolbank in Nederland een goed beeld te kunnen vormen. Er dreigt immers al snel simplificatie: de Palestijnen zijn slachtoffer dus goed. De Israeli’s dader, dus fout. De bijeenkomst gaf me in ieder geval de mogelijkheid om deze zorg bij de ministers op tafel te leggen.
Ook was ik bij een bijeenkomst in De Balie tijdens de Iraanse verkiezingen. Ik heb iets met Iran. Als meisje van zeven droomde ik er al van ooit Isfahan te bezoeken. Van de verkiezingen weten we dat ze niet democratisch zijn omdat kandidaten die echt voor verandering konden zorgen, niet op de kieslijst werden toegelaten. Ze werden gewonnen door Rohani, die overal als ‘gematigd’ wordt bestempeld, maar dat, zoals wij allen weten, niet echt is. In De Balie ontmoette ik erudiete, trotse, seculiere Iraniërs, die zo graag iets anders voor hun land zouden willen. Zo toonde de Iraanse publicist Damon Golriz aan de hand van foto’s zijn droom voor zijn geboorteland, inclusief banden met Israel en veiligheid voor de minderheden, ook de Joodse. Het toonde een ander beeld van Iran dan wij hier hebben, een uitgesproken hoop voor een beter, vrijer Iran.
In de taxi naar huis zat ik in de auto bij, naar ik me kan herinneren, Bilal. Bilal woont in Amsterdam Nieuw-West. Hij studeert psychologie en werkt met allochtone jongeren. In het weekend verdient bij als taxichauffeur. Ik hoorde het relaas aan van een betrokken, intelligente man, die weet hoe die jongens over wie ik net in gesprek was geweest met de ministers, denken. Ik hoorde ook zijn passie om deze jongeren naar een hoger plan te tillen, ze meer tools te geven om meer te kunnen bijdragen aan de maatschappij. Hoeveel respect kun je in tien minuten voor iemand krijgen?
Zaterdagavond was ik bij FilmIsreal, een festival voor de hedendaagse Israelische film. Daar werd ‘Let’s Dance’ vertoond, en omdat deze documentaire twee grote liefdes van mij verenigt: Israel en de dans, sponsorde ik deze film deels, op persoonlijke titel. In de zeer bezienswaardige docu wordt een choreografie getoond van de Batsheva Dance Company, gemaakt op het lied ‘Echad Mi Yodea’ dat wij Joden altijd zingen tijdens Pesach, op Seideravond. Choreograaf Ohad Naharin geeft daarmee op fenomenale wijze, rauw, een beeld weer van de stress waar de Israelische maatschappij onder staat en transformeert zo een negatief gegeven om tot Kunst met een grote K.
Ik hoor wel eens dat mensen onverschillig zijn geworden, dat ze zich alleen bekommeren om hun directe naasten, en verder de wereld de wereld laten. Maar in één week kwam ik heel veel mensen tegen die stuk voor stuk de wereld die een beetje beter, mooier willen maken. Dat heet transformatie, Tikoen Olam, zoals we het in het Hebreeuws noemen. En dat geeft hoop voor de toekomst.
