Twee mensen bij synagoge in Duitsland doodgeschoten, ‘antisemitische aanslag door rechts-extremist’

In de Duitste stad Halle zijn twee mensen bij de synagoge met vuurwapens gedood. Volgens ooggetuigen is een van hen een vrouw die om de hoek woont. De andere dode viel in een döner-zaak. Meerdere mensen raakten gewond. De daders zijn op de vlucht geslagen met een auto. Inmiddels is een van hen aangehouden en is er buiten Halle een schotenwisseling geweest. De aanslag vond woensdag rond het middaguur plaats. Bij de daad zijn (mogelijk gestolen) machinegeweren zijn gebruikt is er een handgranaat gegooid. De Duitse minister van Binnenlandse Zaken spreekt van een antisemitische aanslag. Experts zeggen dat de dader een rechtse extremist is. De veiligheidsmaatregelen bij andere Duitse sjoels zijn meteen opgevoerd.

Bestorming synagoge
Vooralsnog lijkt het erop dat in Halle slechts één dader actief is geweest. Het gaat om een zwaar bewapende man met een legerhelm en een kogelvrij vest. Rond twaalf uur ‘s middags bestormde hij de ingang van de synagoge in de wijk Paulusviertel. De Joodse gemeente was binnen aanwezig met circa zeventig gelovigen. Vrijwel meteen barricadeerden de Joodse Duitsers de deur, waardoor het de dader niet lukte om binnen te dringen. Hij keerde om en begon op straat te schieten. Hij doodde een 40-jarige dame die volgens ooggetuigen om de hoek woont. Later liep de dader door naar een döner-zaak, waar hij een man van twintig doodschoot. Vervolgens sloeg hij in een kleine vrachtwagen op de vlucht. Hij werd in een nabijgelegen dorp aangehouden. Daarbij raakte een 41-jarige man gewond.

Stad op slot
Algauw was er een leger aan politieagenten en hulpverleners op touw. De omgeving werd hermetisch afgezet en in de omgeving begon een zoektocht naar de dader. Op dat moment werd er nog rekening mee gehouden dat er meerdere mensen in het spel waren. de inwoners van Halle, een stad in de oostelijke deelstaat Sachsen-Anhalt nabij Leipzig, verzocht binnen te blijven. Ook scholieren en werkenden in bedrijven en organisaties mochten niet de straat op. De ‘lockdown’ werd aan het begin van de avond opgeheven. Later in de middag vond in het dorp Landsberg, ongeveer vijftien kilometer van Halle, een schotenwisseling plaats. Daarbij is iemand aangehouden. Het is onduidelijk of deze schietpartij iets te maken heeft met de aanslag in Halle.

‘De dader is waarschijnlijk een antisemiet en keert zich ook tegen vreemdelingen’Horst Seehofer, Duitse minister van Binnenlandse Zaken

Rechts-extremist
De Duitse minister Horst Seehofer (CSU) van Binnenlandse Zaken stelt dat de dader een antisemitische motivatie heeft gehad. Ook zou hij tegen vreemdelingen zijn, aldus de minister. Experts van extreem-rechts stellen al dat de dader zo goed als zeker een rechts-extremist is. Ook gaat de politie er niet langer van uit dat het om meerdere daders gaat. Degene die is aangehouden is naar alle waarschijnlijkheid een 27-jarige inwoner van de stad Halle. Het zou om een autochtone Duitser gaan. Met een camera op zijn helm filmde hij zijn daad. De video was in een live stream te zien. De man sprak daarin Engels met een Duits accent. De man zou er allerlei complottheorieën over Joden op na houden. Terreurdeskundigen gaan uit van een internationaal netwerk.

Jom Kippoer
Het is opvallend dat de daad op Jom Kippoer – Grote Verzoendag – is gepleegd. Mogelijk heeft de dader bewust die Joodse feestdag uitgekozen. Het was druk in de synagoge en waarschijnlijk wilde hij daarom veel slachtoffers maken. Bijna een jaar geleden pleegde een Amerikaanse rechts-extremist een aanslag in de synagoge van Pittsburgh. Dat was op sjabbat. Er vielen toen elf doden en meerdere gewonden. De handelswijze van de Duitser in Halle lijkt ook verdacht veel op die van de ultra-rechtse schutter die eerder dit jaar alleen de moskeeën van Christchurch, Nieuw-Zeeland, binnendrong. Hij richtte een bloedbad aan.

Aanslag in Berlijn voorkomen
Inmiddels hebben alle Duitse synagogen hun beveiliging opgeschroefd. Niet alleen om Halle, maar ook om Berlijn. Afgelopen vrijdag weg bij de Neue Synagoge in de Berlijnse Oranienstrasse nog een aanslag verijdeld. Een man liep met een mes op de sjoel af en kon door veiligheidsmensen worden overmeesterd. Het gaat om een 23-jarige Syriër, stelde de politie. Terwijl hij naar binnen wilde, riep hij ‘Allah Hoeakbar!’ en ‘Fuck Israël!’ Inmiddels is er een huiszoeking bij de vermoedelijke dader geweest, maar dat leverde niets op. ‘Een politiek motief wordt niet uitgesloten’, meldde de politie.

Aanslag met vrachtauto
Dinsdag vond in de Duitse plaats Limburg an der Lahn een aanslag plaats met een vrachtwagen. Achter het stuur zat een Syrische asielzoeker die tijdens de Vluchtelingencrisis van 2015 met de migratiestroom meegekomen is. De 32-jarige Omar A. dwong een vrachtwagenchauffeur te stoppen, nam het stuur over en reed een paar honderd meter verderop bewust in op wachtende auto’s voor een verkeerslicht. Er zijn negen gewonden gevallen. A. had volgens de krant Bild eerder al een zestienjarig kind geslagen.

‘Er is sprake van een ontwikkeling waarin een deel van de samenleving afdrijft naar extreem-rechts’Josef Schuster, voorzitter Centrale Raad van de Joden in Duitsland

Schuster is bezorgd
“Het is een shockerend gevoel,” zegt voorzitter Josef Schuster van de Centrale Raad van de Joden in Duitsland. “Er is sprake van een ontwikkeling waarin een deel van de samenleving afdrijft naar extreem-rechts. Ik zie wat vandaag is gebeurd niet als iets dat op zichzelf staat.” Tot vandaag waren de Joden in Duitsland veilig. Hij is bezorgd. “Tot nu toe heeft de politie bewezen de Joden te kunnen beschermen. We kunnen zien dat er bij de verijdelde aanslag in Berlijn een deur met beveiliging en politie was. Die politie was er vandaag in Halle niet, waardoor de vrouw en andere persoon in de donerzaak zijn gedood.

Reactie CJO
Het Centraal Joods Overleg (CJO) heeft inmiddels gereageerd op de aanslag in Halle. De Nederlandse parapluorganisatie heeft ‘met afschuw kennisgenomen’ van de aanslag. ‘Het leeft mee met de slachtoffers en nabestaanden van deze weerzinwekkende daad. Wederom toont antisemitisme zijn lelijke hoofd in het midden van onze samenleving. Mensen die de belangrijkste Joodse dag van het jaar, de grote verzoendag, samen vierden werden door terroristen met machine geweren onder vuur genomen. Niemand hoort dit te ondergaan’, schrijft voorzitter Eddo Vedoner.

Ketenaanpak
‘In de nasleep van dit kwaad rijst opnieuw de vraag of antisemitisme groeiende is in Europa. Het is aan een ieder van ons om te waken voor dit gif. Het CJO roept in eigen land op tot educatie en voorlichting. Alleen door elkaar te leren kennen, verminder je onderlinge haat. Antisemitisme vereist daarnaast een ketenaanpak die naast voorlichting ook repressie kent. Bovenal roept het CJO iedereen op zich niet te laten intimideren. Wees jezelf, en beleef je cultuur zonder angst. Dat is het enige echte antwoord op deze gruwelijkheden’, staat te lezen in een persbericht.

Lees ook:
Doodstraf geëist tegen schutter aanslag synagoge Pittsburg
In de Verenigde Staten heeft het Openbaar Ministerie de doodstraf geëist tegen Robert Bowers, de man die vorig jaar oktober een bloedige aanslag pleegde op de Tree of Life Synagoge in Pittsburgh.