Veteranen op popconcerten – column David Barnouw
‘Enige tijd geleden stond in De Volkskrant dat het Russische leger prominent aanwezig was bij popconcerten om de bezoekers te verleiden een militaire carrière te kiezen.
Niets nieuws onder de zon, dacht ik, want dat gebeurt in Nederland ook, en dan zelfs met gebruik van de Tweede Wereldoorlog. Van het Russische, voormalig Rode, Leger kun je zeker vaststellen dat deze een grote en doorslaggevende bijdrage heeft geleverd bij het verslaan van het nationaalsocialisme. Het Nederlandse leger kan dat niet op zijn conto schrijven, want na een vernederende Duitse veldtocht van vier dagen, moest dat leger zich overgeven. De bijdrage aan de bevrijding kan ook minimaal genoemd worden, want de 1.200 man sterke Prinses Irene Brigade die twee maanden na D-Day bij Normandië aan land ging, kon niet veel uitrichten. De cijfers van het aantal Nederlandse slachtoffers zijn er dan ook naar; op 200.000 burgerslachtoffers, van wie meer dan de de helft Joden, tellen we 5.500 militaire slachtoffers.
Waarom worden dan op 4 mei op de Dam eerst de militaire- en dan de burgeroorlog slachtoffers herdacht?
Dat is het gevolg van een militarisering van de 4de mei, en later van de 5de mei.
In de jaren vijftig wisten ex-militairen van onze twee koloniale oorlogen in Indonesië zich toegang tot de Nationale Dodenherdenking te verschaffen. Het woord veteraan bestond nog niet in Nederland en men sprak over Indië-gangers. Niet veel later mochten de Korea-gangers ook meedoen en toen was het hek van de dam. In 1961 werd wie officieel herdacht werd, tot in het oneindige getrokken, want iedereen die in de naam van het Koninkrijk als militair of burger was gesneuveld, werd voortaan op 4 mei herdacht. Omdat “sneuvelen” een wat merkwaardige uitdrukking is voor de vermoorde Joden, werd in 2010 het woord “vermoord” eraan toegevoegd. Rijkelijk laat, kun je wel zeggen.
Tijdens de Koude Oorlog was er geen legitimiteit nodig voor de defensie-inspanningen, want het grootste deel van de bevolking was er voor en er werd toch niet echt gevochten. Maar hoe kun je in de 21ste eeuw draagvlak onder de bevolking krijgen voor een post-Koude Oorlog defensie?
Dat kun je doen om vredesmissies, waar Nederlandse soldaten aan mee doen, één op één te koppelen met de Tweede Wereldoorlog. “Zeventig jaar later zijn nog steeds keihard mensen nodig die zich inzetten voor vrijheid,” aldus de Commandant der Strijdkrachten generaal Tom Middendorp. Mede dankzij Defensie zijn de jaarlijkse Bevrijdingsfestivals het grootste gratis culturele evenement in Nederland. Drie helikopters van de Luchtmacht vervoeren “de Ambassadeurs van de Vrijheid” (optredende artiesten) van het ene festival naar het andere. “Ook zo vliegt de luchtmacht voor vrijheid”, aldus de website van Defensie En wie mocht denken dat die festivals alleen gaan om gratis muziek en betaald bier heeft het mis. Jonge veteranen spreken de festivalgangers toe of speeddaten met ze. Er wordt reclame gemaakt voor het prachtige werk van Defensie die wereldwijd door middel van vredesmissie voor onze vrijheid zorg draagt.
Maar het was toch nooit de bedoeling dat 4 en 5 mei ingezet zouden worden om de Nederlandse defensie-inspanningen omhoog te houden?’
