VN-functionaris krijgt eerste exemplaar van ‘Neutraal, dus niet seculier’
VN-functionaris Ahmed Shaheed heeft het eerste exemplaar gekregen van het essay Neutral and therefore not secular (neutraal en dus niet seculier) van Ruben Vis. De man ontving het uit handen van de auteur zelf. In het essay betoogt Vis dat de staat niet seculier is, ‘ook niet in een inmiddels seculariserende samenleving’, maar dat de staat een neutrale positie heeft tegenover religie. Vis vertelt ‘waarom deze neutrale positie juist voor het Jodendom zo essentieel is’. Shaheed is de speciale hoge rapporteur van de Verenigde Naties voor vrijheid van religie.
Shaheed ontving het stuk in Rotterdam waar hij een ontmoeting had met leden van de Joodse Gemeente. De VN-man liet zich er informeren over de ervaringen van zijn gesprekspartners met het vrij kunnen beleven van het Jodendom. Ook Vis, secretaris van het Nederlands Israëlietisch Kerkgenootschap (NIK), nam aan het gesprek deel. Zijn essay is volgens velen van groot belang. “Nu door secularisatie en de opkomst van de islam en reacties daarop de vrijheid van religie onder druk komt te staan, raakt dit het Jodendom met zijn verplichte religieuze gedragingen meer dan welke andere van oudsher in Nederland bestaande religie,” aldus Vis.
De vrijheid van religie is voor de Joodse gemeenschap van belang om in Nederland te kunnen functioneren als godsdienst. “Het in grondwet en in verdragen vastgelegde recht van godsdienstvrijheid biedt aan het Jodendom als minderheid niet alleen de mogelijkheid om de religie te belijden maar ook om inhoud te geven aan het belijden,” zegt Vis. Het belijden manifesteert zich in het Jodendom niet slechts in geloof en gebed, maar ook en vooral in het religieus verplicht doen of nalaten. Dit wordt ook in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) genoemd. Vis: “de praktische toepassing ervan en het onderhouden van geboden en voorschriften.”
In vergelijking met andere godsdiensten heeft het Jodendom een grote hoeveelheid religieus bepaalde gedragingen. Het hecht daar een groot belang aan, aldus de secretaris. “In 2018 liet het European Union Agency for Fundamental Rights in zeventien EU-lidstaten een onderzoek uitvoeren naar ervaringen en beleving van antisemitisme. De respondenten werd ook gevraagd naar hun eigen beleving van het Jodendom. Uit de vraagstelling blijkt dat de mate aan Jodendomsbeleving wordt afgemeten aan de mate waarin men zich aan de Joodse voorschriften houdt: Sederavond vieren, vasten op Jom Kippoer, kaarsen aansteken voor sjabbat en het in huis halen van koosjer vlees.”
Deze tijd vraagt volgens Vis om ‘meer en ruimere bescherming voor religie en religieus bepaald handelen of nalaten’. Religieus handelen heeft een intrinsieke waarde. Vis: “Dat er minder religieuzen zijn, betekent niet dat er minder behoefte is aan bescherming van hun activiteiten; in tegendeel. De staat heeft tot taak harmonie en tolerantie te bewaken niet alleen tussen religies maar ook en steeds meer tussen religie en seculariteit, en niet seculariteit als maatstaf te nemen. De staat is immers niet perse seculier. De staat is neutraal.”
