Voortschrijdend inzicht – column Marc de Hond

Marc de Hond
Jonet

‘Zaterdag 18 november rijden drie bussen met anti-Zwarte Piet-demonstranten richting Dokkum. Op de snelweg worden zij opgewacht door pro-Zwarte Piet-demonstranten die de snelweg blokkeren. Die avond trad ik op in een theater in het noorden van het land. Bij aankomst besprak ik dit incident met mijn vaste technicus. Daarbij moet ik het woord “belachelijk” gebruikt hebben. Een medewerker van het theater stond naast ons en haakte in. Ze was het volledig met me eens dat het “belachelijk” was. Alleen had zij mij verkeerd begrepen. IK vond het namelijk belachelijk dat een bus (overigens vredelievende) demonstranten wordt tegengehouden. ZIJ vond het belachelijk dat er überhaupt mensen bestaan die moeite hebben met Zwarte Piet.

“Het is honderden jaren nooit een probleem geweest, en nu OPEENS doen mensen er moeilijk over, zeggen ze dat het racistisch is. Ik snap er niks van!” – ze haalt haar schouders op.

Ik hoor mezelf eruit flappen: “Mannen die vrouwen ongewenst betasten op de werkvloer. Het is honderden jaren nooit een probleem geweest, en nu OPEENS doen mensen er moeilijk over, zeggen ze dat het seksistisch is. Ik snap er niks van!” – ik haal mijn schouders op.

“De enige constante is verandering”, voortdurend verandert de wereld om ons heen. We leven in een land waar tweehonderd jaar geleden mensen nog werden verhandeld als slaven. Een land waar honderd jaar geleden vrouwen nog niet mochten stemmen. Een land waar vijftig jaar geleden homoseksualiteit en overspel nog strafbaar waren. Waar vijftien jaar geleden mensen van gelijk geslacht niet met elkaar mochten trouwen. En van een andere orde: waar tien jaar geleden nog overal mocht worden gerookt.

Inmiddels kunnen we ons het nauwelijks meer voorstellen dat een meerderheid van onze bevolking niet zo heel lang geleden cruciaal anders dacht over fundamentele onderwerpen als de doodstraf, abortus of gelijkheid tussen man en vrouw, autochtoon en allochtoon, homo en hetero, mensen met en zonder handicap.

Elke verandering begint met een klein groepje dat wil dat het voortaan anders moet. Een minderheid “early adopters” die de meerderheid moet overtuigen. Dat overtuigen kan soms tientallen, of zelfs honderden jaren duren. Omdat de meerderheid van de mensen zich prima kan vinden in de status quo, zich niet graag van gedachten laat veranderen. “Het gaat toch prima zo?” “Zo hebben wij dat altijd gedaan.” Verandering is gedoe.” Zeker als de desbetreffende verandering de oplossing is van een probleem waar je zelf helemaal geen last van hebt.

Maar uiteindelijk lijkt de wal het schip te kunnen keren. Het kost vaak bloed, zweet en tranen, maar de aanhouder wint. Wat mij betreft is de wereld daar steeds een beetje beter door geworden. Maar goed, ik ben dan ook progressief. Ik heb soms best medelijden met conservatieve mensen. Mensen die vroeger alles beter vonden en het liefst alles altijd bij het oude willen laten. Soms lukt het ze om nieuwe ontwikkelingen een hele tijd tegen te houden. Maar op de lange termijn is dat onbegonnen werk. Wie voortdurend kijkt naar het verleden, staat met zijn rug naar de toekomst.

Soms kan het ineens snel gaan. De daden van machtsmisbruik en seksuele intimidatie van Harvey Weinstein kwamen in het nieuws. Dat leverde de #metoo-campagne op. Sindsdien zijn vele onaantastbaar gewaande mannen van hun voetstuk gevallen. De toekomst zal uitwijzen of deze huidige hype zal zorgen dat dit soort misstanden structureel minder vaak zullen voorkomen. Het lijkt er echter op dat de doos van Pandora op dit vlak geopend is. Ik kan me niet voorstellen dat we teruggaan naar een situatie waarin misbruikers weer jarenlang ongestraft hun gang kunnen gaan.

Gelukkig zijn zelfs conservatieve mensen in staat tot “voortschrijdend inzicht”. Het duurt alleen wat langer. CDA-leider Sybrand Buma hield eerder dit jaar de H.J. Schoo-lezing en noemde daar gelijke behandeling van vrouwen en homoseksuelen als voorbeeld van een Nederlandse kernwaarde. Het is fijn dat zelfs het CDA inmiddels tot dit inzicht gekomen. Voor het gemak ging Buma er maar eventjes aan voorbij dat deze gelijkheid vooral is bevochten op zijn eigen politieke voorgangers.

Ik ben ervan overtuigd dat er een moment komt dat onze kinderen en kleinkinderen met verbazing zullen terugkijken op onze huidige bio-industrie, onze consumptiemaatschappij, ons gebruik van fossiele brandstoffen, en ja, ook  op Zwarte Piet.

Daar kan een colonne van een paar verontwaardigde Friezen gelukkig helemaal geen reet aan veranderen.’

Categorie:

Home » Columns en opinie » Voortschrijdend inzicht – column Marc de Hond