Yad Vashem-prijzen weer postuum uitgereikt

Op verschillende plekken in Nederland zijn afgelopen week de medailles van Yad Vashem postuum uitgereikt aan niet-Joden, die in de Tweede Wereldoorlog hun leven in de waagschaal legden voor hun Joodse medeburgers. Onder meer in het Overijsselse Kampen en Nijverdal, maar ook in Amsterdam en Gorinchem werden mensen postuum onderscheiden. De familieleden en nabestaanden van deze ‘rechtvaardigen onder de volkeren’ waren veelal bij de uitreiking aanwezig, evenals de Israëlische ambassadeur Hain Divon.

Overijssel
In Kampen kregen Hendrik Bos en zijn vrouw Roelofje Bos een onderscheiding voor hun getoonde moed om Joodse onderduikers in huis te nemen. Het Joodse paar Siegfried Isaacson en Clothilde Kaatje Lievendag werd verstopt in de woning in de Apeldoornse straat. De twee kwamen uit Hengelo, waar ze huis en haard moesten verlaten. In 1944 werd het echtpaar Bos verraden, en werden de onderduikers en Hendrik Bos gearresteerd. Zijn echtgenote Roelofje was op dat moment niet thuis. Bos vond de dood in kamp Buchenwald. Voor hem is later een Stolperstein in Kampen neergelegd.

Ook in Nijverdal werd afgelopen week een Yad Vashem-prijs uitgereikt. Daar viel de eer te beurt aan het inmiddels overleden echtpaar Hans en Ada Jeanne Pekelharing. Zij hielpen het Joodse echtpaar Reina Spier en Aaron de Vries, die voor de oorlog rabbijn en leraar in Enschede was. De Pekelharings boden hen onderdak en hielpen ook vele Joodse kinderen aan een onderduikadres. Verder sloegen ze waardevolle bezittingen van het Joodse paar op, zodat deze niet ontdekt konden worden. Dankzij de inzet van de Pekelharings kwam het echtpaar de oorlog levend door.

Gorinchem en Amsterdam
Een ander echtpaar uit Gorinchem kreeg eveneens de Yad Vashem-prijs, zij het postuum. Het gaat om Theodorus Johannes Boskeljon en Dirkje Johanna Boskeljon-Groen, die gedurende de bange jaren ’40-’45 Joden bij hen hebben laten onderduiken. Eén van hen was de Joodse weduwe Eveline Lansberg, wier man eerder in de onderduik gestorven was. In 1943 werden de heer Boskeljon en mevrouw Lansberg verraden en opgepakt. Hij moest naar kamp Vught en werd in 1944 vrijgelaten, terwijl zij stierf in Auschwitz.

Ten slotte waren er nog postume uitreikingen in Amsterdam – vijftien in totaal. Dat gebeurde in het Tropenmuseum, waar opperrabbijn Binyomin Jacobs van het IPOR een toespraak hield. Hij stelde de vraag of de uitreiking niet te laat kwam, maar concludeerde zelf dat dit niet het geval was. De huidige omstandigheden in de wereld laten zien dat Yad Vashem-prijzen nodig zijn om de herinnering aan het drama van de Shoa levend te houden.

Yad Vashem in Jeruzalem is het instituut ter nagedachtenis van de zes miljoen Joodse slachtoffers van de Holocaust en van de duizenden bloeiende Joodse gemeenschappen, die door de nazi’s zijn verwoest in de periode 1939-1945. Het instituut is tevens een centrum van onderzoek naar zowel de oorzaken als de gevolgen van de Jodenvervolging tijdens de Duitse overheersing van grote delen van Europa voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog.