Zaak tegen ‘Judensau’ door naar Straatsburg

De strijd tegen het plakkaat Jodenzeug – Judensau – in Wittenberg is nog niet voorbij. Nadat de Joodse klager Michael Dietrich Düllmann van de hoogste Duitse rechter in het ongelijk werd gesteld, stapt hij nu naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg. Dat moet bepalen of het plakkaat uit de Middeleeuwen alsnog van de kerk verwijderd moet worden.

Het gaat om een anti-Joodse afbeelding die in de Duitse landen van destijds vaker werd gebruikt om Joden mee af te beelden. Onder een groot zwijn staan Joden die melk van haar tepels drinken en haar in de kont kijken. De afbeelding wordt als zeer beledigend beschouwd. Niet alleen gaat het om een onrein dier, maar ook worden Joden erop ontmenselijkt.

Doorn

Voor Düllman was de plaquette al jaren een doorn in het oog. Hij probeerde het gerechtelijk weg te krijgen, maar dat was tevergeefs. Wel plaatsten de kerk en autoriteiten er een bordje met tekst en uitleg bij. De klager procedeerde door naar het grondwettelijk hof in Karlsruhe, dat hem in het ongelijk stelde omdat het om een monument gaat. Nu is het hof in Straatsburg aan de beurt.

Kritisch

Een informatiebord op de stadskerk classificeert de antisemitische figuur zeer kritisch. De belediging wordt erop uitgelegd – samen met de bijbehorende historische achtergrond. Het gaat op de afbeelding duidelijk om laster jegens Joden. Wellicht was het de bedoeling dat deze minderheid zo rond het jaar 1300 uit Wittenberg verdreven zou worden. Dat lukte de makers in dat geval niet.

Kansen

Het is onduidelijk wat de kansen van de Joodse eiser bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens zijn. Feit is dat alle Duitse rechtbanken zijn klacht hebben afgewezen en het uitlegbordje voldoende vonden. Ook is de kerk van Wittenberg UNESCO-werelderfgoed. Mocht het hof in Straatsburg Düllmann in het gelijk stellen, dan is de kans groot dat deze en andere Judensau’s van kerken in Duitsland verwijderd moeten worden.