‘Ze weten meteen dat je Joods bent’
‘Appeltje, eitje, zou je denken. Maar niets is minder waar. Ouders ondervinden problemen. Is de wet niet duidelijk? Wel degelijk. Maar leerplichtambtenaren in verschillende gemeenten in Nederland geven er een eigen uitleg aan. Wanneer ouders vrij vragen voor Rosj Hasjana, een feest dat steeds twee dagen achtereen duurt, moeten de ouders kiezen. Het kind mag of de eerste of de tweede dag school verzuimen. En dat is raar. Vrij voor Jomtov (Joodse feestdag, red.) is geen kwestie van keuze voor een of twee dagen. Of, zoals we ook wel mee hebben gemaakt, een maximaal aantal dagen per jaar van twee of drie. Per jaar! Jomtov duurt twee dagen, daar valt niet veel aan te kiezen.
En daarom moet het NIK in veweer komen om ouders en hun kinderen te helpen op te komen voor hun rechten. Dat doe ik uiteraard, maar het heeft voor mij een extra motivatie. Ouders en kinderen die heden ten dage er voor uit durven te komen dat ze Joods zijn en dat ze hun geloof ook willen beleven, verdienen groot respect. Helaas is het zo. Want helaas is het ook zo dat kinderen op niet-Joodse scholen ook met de keerzijde worden geconfronteerd.
Terug te vallen op de Joodse scholen in Amsterdam is niet voor iedereen een optie die moeilijkheden ervaart met vrij vragen voor Jomtov of met negatieve bejegening door klasgenoten. Joodse kinderen die met sisgeluiden worden onthaald; schoolboeken waar bij het onderwerp Jodendom, liefst klassikaal, de betreffende pagina’s worden besmeurd; waar Israël vakkundig uit de landkaarten wordt geknipt …. .
In de vorige generaties, in Oost-Europa waar men Jiddisch sprak, verzuchtte men al:
Ess ist schwer zu zajn a Jid – het valt zwaar om Joods te zijn.
Daarom heb ik het grootste respect voor ouders die er niettemin naar streven hun kind op Jomtov vrij te laten zijn van school. Zoals de wettekst zegt:
De plichten voortvloeiend uit de godsdienst verhinderen de scholier de school te bezoeken.
Maar daarmee maakt de kwetsbare scholier wel meteen zijn identiteit bekend. Aan het begin van het schooljaar. Ze weten meteen dat je Joods bent.’
Ruben Vis is algemeen secretaris van het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap, de overkoepelende organisatie van Joodse Gemeenten.
