AIVD: ‘rechts-extremisten zien Joden momenteel als grootste gevaar’

Rechts-extremisten in Nederland zien in ‘de Joden’ momenteel het grootste gevaar. Dat concludeert de Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst (AIVD) in haar jaarverslag. In 2021 kregen rechts-extremistische groepen meer aanhang. Onder andere complotdenken gaf daaraan een impuls. Zo gaan er ook veel samenzweringstheorieën over Joden rond tussen rechts-extremisten in Nederland. Volgens de AIVD manifesteren die zich steeds vaker in online netwerken en worden de deelnemers daarvan ook alsmaar jonger. Het is zorgelijk en een aanslag van een eenling wordt niet uitgesloten.

‘Omvolking’
De AIVD zag in 2021 het aantal rechts-extremistische groepen groeien. Dat gebeurde zowel online – daar met name opgericht door jonge mensen – en in de werkelijke wereld. Het lukt groepen ook om vaker samen op te trekken. Ondanks hun verschillen delen nationaalsocialistische, volksnationalistische, altright en neonazistische groepen een wereldbeeld waarin ‘de witte bevolking’ van (onder meer) Nederland structureel wordt benadeeld en zelfs in het voorbestaan wordt bedreigd door ‘omvolking’ of genocide.

Anti-islamgroepjes
In het recente verleden zagen rechts-extremisten immigratie, vooral uit moslimlanden, als het grootste gevaar. Rond 2015, toen terreurgroep Islamitische Staat opkwam en veel Syrische vluchtelingen naar het Westen kwamen, ontstonden in de polder veel nieuwe, extremistische anti-islamgroepjes. Ze vonden dat ze iets moesten doen om de Nederlanders en hun tradities te verdedigen tegen gewelddadige jihadisten, en tegen wat ze zagen als de import van islamitische waarden door de overheid, bedoeld om eigen ras en cultuur te vernietigen, aldus de AIVD.

‘Joodse elite’
Naast immigratie uit moslimlanden zien rechts-extremisten momenteel de grootste dreiging vooral in complotten van ‘een machtige Joodse elite’ die erop uit zou zijn het volk te onderdrukken. In hun optiek kunnen Joden dat doen dankzij internationale netwerken en invloedrijke posities in onder meer de financiële en culturele wereld, stelt de AIVD. Het idee dat Joden een vooropgezet plan hebben om de wereld te domineren is al oud in rechts-extremistische kringen. Met name de altright-stroming blaast dit nu nieuw leven in.

Bill Gates
De complottheorieën van anti-overheidsextremisten over vrijheidsbeperkende maatregelen geven een extra impuls aan de anti-Joodse samenzweringstheorieën. Rechts-extremisten proberen tegelijkertijd actief te werven onder anti-overheidsactivisten, inspelend op hun onvrede. Daarbij raken ideeën van beide groeperingen met elkaar vermengd en vervagen ze, aldus de AIVD. ‘Dat maakt het een kleine stap om coronamaatregelen uit te leggen als weer een nieuwe manier om blanke westerlingen in het nauw te brengen. Of tot nieuwbakken complottheorieën te komen. Zoals het idee dat Bill Gates, al dan niet in afstemming met een (Joodse) schaduwelite, het corona-vaccinatieprogramma gebruikt om een deel van de bevolking te chippen en controleren, of zelfs te verzwakken en doden’.

Rassenoorlog
Naast dat rechts-extremisten zich bedreigd voelen door Joden en moslims, zijn voelen ze zich ook bedreigd op cultureel vlak. Het gaat dan specifiek over de emancipatie van vrouwen, homo’s of transgender personen, en in de woke-beweging. Die zouden de media, het onderwijs en de cultuursector gebruiken om traditionele waarden en rolpatronen aan te vallen. Uit onderzoek van de AIVD blijkt dat veel rechts-extremisten verwachten dat die culturele botsing binnen vijf tot tien jaar zal leiden tot daadwerkelijke, gewelddadige strijd in Nederland: een rassenoorlog. Ze geloven dat dan een fascistische, witte etnostaat kan worden gesticht.

‘Jasje-dasje’
Volgens de AIVD hebben de huidige rechts-extremisten geleerd van de uitingen uit het verleden. Ze zijn subtieler geworden en doen veel minder aan publieke extremistische uitingen. Zo nemen ze afstand van skinheads, omdat die te uitdagend zouden zijn en potentiële aanhangers juist meer afstoten dan aantrekken. Het gaat erom nieuwelingen te werven door het systeem en de rechtstaat in diskrediet te brengen en door het domineren van het culturele debat, aldus de dienst. Rechts-extremisten waken er daarom voor niet te opvallend af te steken op de recht van de bevolking. geen harde kreten, legerkisten of tatoeages. Tegenwoordig is de dresscode bij veel rechts-extremistische groepen ‘jasje-dasje’.

Rechtsorde ondermijnen
De AIVD verwacht momenteel geen aanslag vanuit rechts-extremistische hoek, hoewel een aanval van zonderlingen en eenlingen niet valt uit te sluiten. Volgens de dienst schuwen rechts-extremisten niet als het doel de middelen heiligt. Door anderen hun rechten te ontzeggen, dreigen ze de rechtsorde langzaam te ondermijnen. Dat legt een basis voor de door hen gewenste chaos, haat en geweld. ‘Zulke sluipende ondermijning treedt al op als meer mensen hun extremistische ideeën als normaal en feitelijk accepteren. Daartoe gebruiken extremisten soms (pseudo)wetenschappelijk jargon’, schrijft de AIVD.

Verkapt antisemitisme
‘Rechts-extremisten slagen in hun opzet als het bijvoorbeeld gewoon wordt om samenleven uitsluitend te zien als voortdurend conflict, in termen van wij en zij. Als (verkapt) antisemitisme en haat tegen culturele minderheden, vrouwen, homo’s en transgender personen niet meer als zodanig worden herkend’, aldus de veiligheidsdienst. ‘En als veel mensen het vertrouwen zouden verliezen, dat de beste behartiger van ieders belangen uiteindelijk een gedeelde rechtsstaat is’.  Download en lees het hele AIVD-jaarverslag hier.

Lees ook:
AIVD: rechts-extremisme bereikt groter publiek, gebruikt ‘Joden’ en antisemitisme
Het rechts-extremisme is behoorlijk groeiende en in haar retoriek vormen ‘de Joden’ een van de belangrijkste groepen waarop rechts-extremisten zich richten. Ook bereikt extreem-rechts een steeds breder publiek en is de kans op een terreuraanslag nog steeds aanzienlijk. Een radicale groep van enkele tientallen personen is bereid tot intimidatie en geweld. Ook wisselen rechts-extremisten ideeën en ‘survivalkennis’ online, internationaal met elkaar uit. Het antisemitisme is daarin dominant.