Hervormingen Oekraïne na overwinning partij Zelensky

Wikipedia

Voor de eerste keer in de 28-jarige geschiedenis als onafhankelijke staat kan Oekraïne de komende jaren worden geregeerd door min of meer gelijkgestemden in de uitvoerende en wetgevende macht. De partij ‘Dienaar van het Volk’ (Sluha Narodu) van president Volodymyr  Zelensky heeft bij de parlementsverkiezingen maar liefst 254 van de 424 verkiesbare zetels veroverd en is daarmee de grote winnaar. In de verwachting ligt dat Zelensky nu een technocratisch hervormingsbeleid zal gaan voeren. 

Geen verrassing
In de peilingen stond de presidentiële partij met een enorme voorsprong op alle andere partijen. Zij haalden in de polls hooguit kans op het halen van kiesdrempel van vijf procent. De nieuwe volksvertegenwoordigers van ‘Dienaar van het Volk’ zijn jong en niemand van hen heeft eerder in het parlement gezeten. De samenstelling van de nieuwe Verchovna Rada, de Oekraïense volksvertegenwoordiging biedt daarom een unieke kans om in de komende periode vergaande hervormingen door te voeren. In april dit jaar verraste de Joodse komiek Zelensky de wereld door de presidentiele verkiezingen te winnen.

Nieuwe generatie
De reset van het parlement is niet compleet maar wel vergaand. De parlementsleden vertegenwoordigen een nieuwe generatie. De gemiddelde leeftijd van de parlementsleden uit Zelensky’s partij is 38 jaar, komende uit de middenklasse zonder noemenswaardige banden met oligarchen of anderszins grootkapitaal. Zowel ‘Dienaar van Het Volk’ als een andere nieuwe partij met de naam ‘Stem’ (Holos) van de zanger Svjatoslav Vakartsjoek hebben alleen personen verkiesbaar gesteld die niet eerder in het parlement hebben gezeten. In totaal zijn vier van de vijf net gekozen parlementsleden nieuwkomers. Ook is er bijna een verdubbeling van het aantal vrouwen in het parlement, 21 procent van het totaal.

Hervormingsplan
Sommige nieuwe parlementariërs uit Dienaar van het Volk kennen elkaar omdat ze werkzaam zijn geweest voor het entertainmentbedrijf Kvartal 95 van president Zelensky of voor het televisiekanaal 1+1 waarop de shows van Kvartal 95 te zien zijn. De nieuwe volksvertegenwoordigers delen de hervormingsgezinde agenda van de president en de wens om een scherpe breuk te maken met de ‘oude politiek’. Onder de nieuwe parlementsleden bestaat een sterke norm zich niet schuldig te maken aan het parlementair wangedrag van hun voorgangers. Gezien deze meerderheid en het hervormingselan van de nieuwe president en zijn partij is het aannemelijk dat in de komende maanden een aantal belangrijke wetten zal worden aangenomen.

Einde parlementaire onschendbaarheid
Een sterk symbolische, maar ook belangrijke stap zal zijn het aannemen van wetgeving die een einde maakt aan de parlementaire onschendbaarheid. Verder zal waarschijnlijk wetgeving worden aangenomen die de economie een impuls moeten geven, zoals het eenvoudiger maken om landbouwgrond te kopen en verkopen. Andere maatregelen die worden verwacht zijn een hervorming van het apparaat van de Procureur Generaal en een herschikking van de bestaande anticorruptie-instituties.

Twijfelachtige reputaties
Na de Euromaidan-revolutie van 2013-2014 kwamen veel hervormingsgezinde politici in het parlement; de zogenoemde ‘Euro-optimisten’. Echter de partijen en fracties waar zij deel van uitmaakten, werden tegelijkertijd vertegenwoordigd door parlementariërs die andere motieven hadden. Eén van die motieven was om te profiteren van het beginsel van parlementaire onschendbaarheid. Dit houdt in dat leden van het parlement niet kunnen worden vervolgd tenzij een meerderheid van de overige leden van het parlement anders besluit. Vanwege dit beginsel is het Oekraïense parlement in de afgelopen decennia veelal bevolkt geweest door volksvertegenwoordigers met twijfelachtige reputaties.

Corruptie oude politiek
Een ander motief om toe te treden tot het parlement waren de mogelijkheden die het bekleden van een zetel bieden voor zelfverrijking. Sommige parlementsleden gebruikten het parlement om wetgeving te laten aannemen die bevorderlijk is voor hun zakenbelangen, of profiteren van de contacten die ze opdoen in de wandelgangen van het parlement. Minder gefortuneerde parlementsleden namen steekpenningen aan in ruil voor hun stem, of lieten zich op de loonlijst zetten van bedrijven als informele lobbyisten. Dit soort politici zijn nu níet gekozen. Treffend is het voorbeeld van de tachtigjarige Vjatsjeslav Bohuslaev, sinds 2006 lid van de Verchovna Rada en eigenaar van het bedrijf Motor Sitsj. Omdat Motor Sitsj één van de grootste bedrijven is in de stad Zaporizjzja leek het een voldongen feit dat Bohuslaev zijn district weer zou winnen. Hij legde het af tegen de 29-jarige bruiloftsfotograaf Serhiy Sjtepa, kandidaat van ‘Dienaar van het Volk’. Een ander voorbeeld is dat van Kostjantyn Zjevaho, één van de rijkste mannen van Oekraïne. Hij verloor in zijn district in de regio Poltava van de 26-jarige anticorruptie-activist Oleksiy Movtsjan, eveneens kandidaat van ‘Dienaar van het Volk’. De parlementsverkiezingen van 21 juli hebben duidelijk gemaakt dat het moeilijker is geworden om zetels in de Verchovna Rada te kopen.

Analyse
Nu Zelensky en zijn partij zonder veel politiek tegenwicht kunnen regeren ligt vanzelfsprekend het gevaar van machtsmisbruik op de loer. Eén van de redenen waarom velen sceptisch zijn over Zelensky zijn diens banden met de oligarch Kolomojsky. Een andere lakmoesproef zullen de benoemingen zijn van de nieuwe premier en ministers. Kiest de president personen die bij uitstek bekend staan als hervormers of juist bekenden? De verwachting is echter dat Zelensky en zijn partij een regering zullen samenstellen van technocratische hervormers die niet zijn verbonden met de partij en overwegend ook niet een persoonlijke relatie met de president hebben. Als de nieuwe regering inderdaad bestaat uit apolitieke professionals zijn alle ingrediënten aanwezig om in korte tijd een groot aantal hervormingen door te voeren die de economie stimuleren, de corruptie aanpakken, en de rechtsstaat versterken. Oekraïne staat aan het begin van een nieuw hoofdstuk en de komende maanden kunnen zullen beslissend zijn voor de succesvolle ontwikkeling van het land.

Lees ook:
Wie is de Joodse komiek die leidt in de Oekraïense presidentsverkiezingen?
Zijn naam is Volodymyr Zelensky en hij is een tv-persoonlijkheid zonder enige politieke ervaring. De Oekraïner behaalde ruim dertig procent van de stemmen. Rivaal en zittend president Petro Porosjenko werd tweede met ruim achttien procent. 

Categorie:

Home » Nieuws » Hervormingen Oekraïne na overwinning partij Zelensky