‘Back to black’ is een ode aan Amy – filmrecensie

‘Back to black’, de speelfilm over het leven van Amy Winehouse die momenteel in de bioscopen draait, is een ode aan de zangeres van Joodse komaf. Shoshanna de Goede ging naar het filmtheater om hem op het witte doek te zien en schreef een recensie.

Het korte turbulente leven, de diep doorleefde zelfgeschreven liedjes, haar katapultering naar het sterrendom, de grote hoeveelheden drank en drugs, de iconische look en – last but zeker not least – haar geweldige stem; er zijn biopics gemaakt over mensen met minder grote pieken en dalen in hun leven. 

De film Back to Black – genoemd naar Amy Winehouse’ zeer succesvolle album waarop ze haar hartzeer fileert over de liefde en breuk met haar echtgenoot Blake Fielder-Civil, legt het zwaartepunt op deze hartstochtelijke en tegelijkertijd destructieve liefdesrelatie. Je ziet haar veranderen van een talentvol jong meisje met een dijk van een stem in een grote ster die niet van de alcohol en drugs kan afblijven, letterlijk en figuurlijk om zich heen mept en uiteindelijk onherroepelijk verpletterd wordt door alcoholvergiftiging op slechts 27-jarige leeftijd. Alle talent, succes en roem ten spijt.

Typisch Joodse familie

In de eerste scènes van de film zien we haar als redelijk bleu geklede tiener met lang donker haar (maar nog zonder het kenmerkende getoupeerde kapsel) uit het Londense district Camden. Het is een herkenbaar Joods meisje in een huiskamer waar een typisch Joodse familie samen Hebreeuwse liedjes zingt rond de piano. Ze ziet er vrij keurig uit, maar haar rauwheid, grof gebektheid en sensuele ongeremdheid worden al gauw duidelijk.  

Maar ook haar diepe en liefdevolle band met vader Mitch – die in het echt verweten is haar de juiste verslavingszorg te onthouden en haar te laten toeren uit geldzucht, ondanks de staat waarin ze zich bevond – en haar oma krijgen de aandacht. Zo blijkt dat oma Cynthia, een voormalig nachtclubzangeres, de iconische haarstijl bij haar kleindochter te hebben aangemeten. Amy’s moeder komt er in de film wat bekaaid van af; die lijkt haar losgeslagen temperamentvolle dochter totaal niet aan te kunnen en is vrij afwezig. 

Waar waren de vriendinnen in haar leven die haar enigszins gegrond hadden kunnen houden? Of waren die verdwenen nadat Amy hun vriendjes had verleid, omdat ze niet anders kon dan willen wat een ander had? En hoe kwam dat dan eigenlijk? Wat waren de oorzaken van haar demonen? Waarom had ze geen rem of filter en vernietigde ze zichzelf? Daar komen we eigenlijk niet echt achter. In een interview in The Times valt jeugdvriend Tyler James de film af en zegt het jammer te vinden dat haar vrienden erin zo bekaaid vanaf komen.

Twee uur stemtraining

Het moet een behoorlijke uitdaging zijn om zo’n iconische getormenteerde zangeres als Amy Winehouse neer te zetten in een film over de tien jaren van haar opkomst tot haar ondergang, maar actrice Marisa Abela – een kind van een Maltees-Libische vader en Joods-Pools-Russische moeder – is daarin behoorlijk goed geslaagd. Zowel uiterlijk als in haar mimiek, maar zelfs ook vocaal. 

Gedurende vier maanden kreeg Abela dagelijks twee uur stemtraining, met als doel om Amy’s mimiek zo waarheidsgetrouw mogelijk over te kunnen brengen. Daarna werd regisseur Sam Taylor-Johnson erbij gehaald en bleek de performance zodanig goed en gelijkend, dat besloten werd om Abela alle songs in de film zelf te laten zingen. 

Een veel-bekritiseerde relatie

Enige controverse is regisseur Taylor-Johnson (57) overigens niet vreemd. Ook zij heeft een in de media veel-bekritiseerde relatie. Ze is al jaren gelukkig getrouwd met de 24 jaar jongere Joodse acteur Aaron Taylor-Johnson (33) met wie ze twee tienerdochters heeft. Toen ze hem ontmoette was hij achttien en zij 42. Momenteel zingt zijn naam rond als mogelijk de volgende James Bond-acteur. Op X ontstond vervolgens een trending hashtag om de James Bondfilms te boycotten als het illustere hoofdpersonage gespeeld zou worden door een Joodse acteur. 

Taylor-Johnson zegt te hopen dat mensen door de film weer naar Amy’s muziek gaan luisteren. Dat is een mooi streven en sowieso zeer terecht.