Baerbock geroerd na rede Joodse sportjournalist
Een toespraak van de Duits-Joodse sportjournalist Marcel Reif in de Bondsdag heeft minister Annalena Baerbock (Groenen) van Buitenlandse Zaken tot tranen toe geroerd. De politica was samen met alle andere kabinetsleden en Bondsdagleden aanwezig bij de jaarlijkse herdenking voor de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Reif hield een persoonlijke rede over het zwijgen van zijn vader na de oorlog en de gevolgen ervan.
‘Eén keer is genoeg!’
Reif, die jarenlang als sportjournalist furore maakte in Duitsland, was uitgenodigd om te spreken in het Duitse parlement. In zijn toespraak stond hij stil bij het zwijgen van zijn vader, thuis en in de familie, over zijn ervaringen in de Sjoa. De familie Reif werd na de oorlog in Polen opnieuw met antisemitisme geconfronteerd. “Eén keer is genoeg!” zei zijn vader, waarna het gezin naar Duitsland vertrok, ‘het land van de daders’. Daar kregen ze een tweede kans.
Oprechte Duitsers
“Een deel van wat ik hoorde en zag in de straten en pleinen van Duitsland na 7 oktober, na de massamoord op Israëli’s door Hamas, heeft mij geshockeerd. Maar, wat onlangs werd gehoord en gezien, de grote demonstraties van de oprechte Duitsers [demonstraties tegen de AfD, red.], dat geeft mij hoop,” aldus Reif, die vertelde over zijn jeugd als Jood van de tweede generatie. Ondanks alles had hij ‘een gelukkige, zorgeloze, liefdevolle kindertijd en jeugd’.
Angst
“Niet in de laatste plaats blij en zorgeloos, dat weet ik vandaag, omdat mijn vader zweeg. Geen woord over alles wat hij had meegemaakt en overleefd. Hij zei niets en ik vroeg het niet. Ik zou willen zeggen: omdat het zijn beslissing was en ik die respecteerde.” Het was vooral zijn eigen angst, aldus Reif. “Angst om het onuitsprekelijke te moeten horen, het ondoorgrondelijke te moeten begrijpen en het ondraaglijke te moeten verdragen: beelden van de gruwel van wat mijn grote, sterke vader is aangedaan. De waarheid was duidelijk genoeg. Ik had geen grootouders, een oom, een tante, een neef bleef over, de anderen: vermoord.”
Over de klif
Jaren later, toen zijn vader soms aan depressies leed, sprak Reif over de Sjoa met zijn moeder. Dat gebeurde tijdens een bezoek met zijn zoontje. “Moeder vertelde hoe een groep Joden die met mijn vader op de vlucht was, een jongetje, ongeveer even oud als zijn kleinzoon, achterlieten bij Poolse boeren om enige kans te maken. Na de bevrijding wilden ze de jongen weer ophalen. ‘Het spijt ons. De Duitsers kwamen en we moesten het kind over de klif gooien. En weet je, als je bij ons was met je zoon, zag hij die jongen soms ook.”
Sei a Mensch!
Reif over zijn vader: “En elke dag herinner ik me steeds meer hoe vaak hij mij deze zin gaf, soms als vermaning, soms als waarschuwing, als advies of zelfs als berisping. Slechts drie woorden in het warme Jiddisch die ik zo mis: ‘Sej a Mensch!‘, ‘Wees een Mensch!’ Bedankt, papa! En ik ben er trots op dat ik deze erfenis van hun opa en overgrootvader uiteraard heb kunnen doorgeven aan mijn zonen en kleinkinderen die daarboven zitten. En als je mij toestaat en als je wilt – vooral vandaag bij deze gelegenheid en vooral in dit hoogste Duitse huis: dan laat ik je achter met deze kleine en toch zo grote, prachtige zin die mijn vader Leon Reif zei. Deze zin hier: Sej a Mensch!, ‘Wees een mens!’
Zwitserse nationaliteit
Marcel Reif ging na zijn middelbare school in Heidelberg aan de universiteit van Mainz studeren, waarna hij de journalistiek in ging. Eerst als politieke verslaggever en later als correspondent in Londen was hij voor de ZDF actief. In 1984 stapte hij over naar de sportjournalistiek, waar hij een van de bekendste gezichten van de Duitse televisie werd. Zo verzorgde hij het commentaar van de WK-finale van 1994 en was hij onder meer hoofdredacteur van Sport Spiegel. Tot aan zijn pensioen werkte hij voor commerciële zenders. Reif verhuisde in 1997 naar Zwitserland en heeft sinds 2013 de Zwitserse nationaliteit.
