België wil coalitie voor boycot Israëlische producten

De Belgische premier Alexander De Croo (Open VLD) is aan het rondbellen in Europa. Hij probeert collega’s over te halen om in een coalitie tegen producten uit de betwiste gebieden te stappen. De premier staat onder druk van andere regeringspartijen die willen dat België eigenhandig dergelijke producten boycot. Daar wil hij niet aan en dus probeert hij andere Europese landen aan zijn kant te krijgen.

Ook beseft De Croo dat het weinig effect zou hebben als België in zijn eentje producten uit de Westelijke Jordaanoever en Golan Hoogvlakte in de ban doet. Dat zei hij in een een verkiezingsgesprek met het lezerspanel van de krant Het Laatste Nieuws. Het zou gaan over een importverbod op onder andere landbouwproducten als dadels, olijfolie en wijn. België is op dit moment het op drie na grootste importland van Israëlische producten in de EU. 

Mogelijk zoekt De Croo het eerst in de Europese Unie, waar onder meer Spanje en Ierland erg Israël-kritisch zijn. Eerder trok hij op met de Spaanse premier Pedro Sanchez, waarmee hij samen naar de grens met Gaza ging om een statement tegen Israël af te geven. Het leverde hem in België veel kritiek op en deed de band met Israël geen goed. Die staat sinds vorig jaar zomer onder druk. Toen haalde minister Caroline Gennez (Vooruit) hard uit naar Israël, waarna er een diplomatieke ruzie ontstond die nog steeds niet helemaal is bijgelegd.

Turkije

Naar Ankara hoeft De Croo al niet te bellen, want Turkije schortte een paar dagen geleden alle vormen van handel met Israël op. De Turkse president Recip Tayyip Erdogan zegt dat de handel weer wordt hervat als de oorlog tegen Hamas in Gaza voorbij is. Op die manier hoopt hij druk uit te oefenen. De Croo hoopt vooral een signaal af te geven aan Israël, dat lijkt begonnen te zijn om de Hamas-terroristen in Rafah in de Gazastrook aan te pakken en op te rollen.

“Als je op voorhand zegt dat het niet zal lukken, kom je nergens,” zegt De Croo tegen het Vlaamse Radio 1-programma De Ochtend. “In dit conflict wil ik niet diegene zijn die enkel grote woorden zou hebben. We hebben vaak het juiste gezegd, maar zijn er vaak ook in geslaagd om anderen te overtuigen. In dit domein wil ik jaren later niet jaren moeten zeggen: ik heb gezien wat er gebeurde, ik heb gesproken over de stappen die ondernomen zouden moeten worden, maar heb niet de inspanningen gedaan om ze te realiseren.”

Vivaldi

De Croo kreeg in november binnen zijn regering te maken met een pleidooi voor een boycot van Israëlische producten uit de betwiste gebieden. Het waren Groen, Vooruit en CD&V die hiervoor waren. Later stelde minister Hadja Lahbib (MR) dat sancties alleen zin hebben als ze op Europees niveau worden genomen, vooruitlopend op het Belgische voorzitterschap van de Europese Raad dat op 1 januari 2024 begon. De druk van zijn coalitiepartijen nam niet af en mede daarom zou De Croo nu zijn belronde doen.

België wordt geregeerd door een brede middenregering met de naam Vivaldi, wat staat voor het stuk ‘De vier jaargetijden’ van de gelijknamige componist. In de Vivaldi-regering zitten partijen van de vier grote politieke families: liberalen, groenen, sociaaldemocraten en christendemocraten. Geregeld zitten de vier elkaar in de weg vanwege profileringsdrang, waardoor grote besluiten moeilijk kunnen worden genomen. Op het dossier Israël is de regering verdeeld. De linkse coalitiepartijen zijn hierin het luidst en zetten zo De Croo onder druk, wiens partij juist niet anti-Israël is.

Resolutie steunen

De volgende horde die De Croo moet nemen is bij de Verenigde Naties. Daar wordt op donderdag in de algemene vergadering een resolutie in stemming gebracht die pleit voor het erkennen van een onafhankelijke Palestijnse staat. De EU heeft officieel het standpunt dat er eerst een vredesregeling moet zijn tussen Israël en de Palestijnen voordat zo’n staat kan worden erkend, maar verschillende EU-landen denken daar anders over. De Croo heeft al aangekondigd dat België de resolutie zal steunen. Mogelijk sluiten andere EU-lidstaten zich daarbij aan, waardoor de Unie verdeeld uit de bus komt.

In België zijn op 9 juni verkiezingen voor onder andere het federaal parlement en voor de parlementen in de deelstaten. In Vlaanderen gaan de Vlaams-nationalistische partijen in de peilingen op kop. Samen kunnen het Vlaams Belang en de Nieuw-Vlaamse Aliantie (N-VA) bijna de helft van de stemmen halen. In Franstalig België lijken de sociaaldemocraten van de PS opnieuw de grootste te worden. De formatie van een federale regering wordt daardoor opnieuw lastig. Mogelijk rolt op termijn een voortzetting van de huidige regering uit de bus: ‘Vivaldi II’. Maar die is niet populair onder de bevolking, wat op termijn voor meer onvrede kan zorgen.