Bloeme Evers-Emden (90) overleden
Bloeme Evers-Emden, Holocaust-overlevende en actief lid van de Joodse gemeenschap in Nederland, is maandag op 90-jarige leeftijd overleden. Ze woonde sinds enige tijd in het Nederlands-Joodse bejaardentehuis Beth Juliana in Netanya, vanwaaruit ze onlangs in het ziekenhuis werd opgenomen met gezondheidsklachten. Vanuit Israël en Nederland kreeg Evers-Emden veel steunbetuigingen en post toegestuurd. Enige dagen geleden mocht ze weer naar huis. Ze overleed in het Beloofde Land.
Evers-Emden kwam op 5 juli 1926 in Amsterdam ter wereld als dochter van de socialistische diamantbewerker Emanuel Emden en Rosa Emden-DeVries, een kledingontwerpster. Op jonge leeftijd was ze zich van haar Joodse achtergrond bewust. In 1941, toen de Tweede Wereldoorlog en Duitse bezetting al een jaar een feit waren, moest ze naar het Joods Lyceum in Amsterdam. Daar raakte ze bevriend met Margot Frank, de zus van Anne Frank. Net als andere klasgenoten bemerkte Bloeme dat haar klas steeds kleiner werd vanwege de deportaties van Joden naar Midden- en Oost-Europa.
In de zomer van 1943 werd ook Bloeme gezocht door de Duitsers. Vlak nadat ze haar middelbare schooldiploma had gehaald, wist ze met andere tieners te ontsnappen aan de Duitsers. Ze ging in de onderduik en verbleef op vijftien a zestien verschillende plekken. Desalniettemin werd ze ontdekt en naar Westerbork afgevoerd, waar ze de laatste trein moest nemen. Dat was op 3 september 1944. Uiteindelijk kwam ze in Auschwitz uit, waar ze wist te overleven. In oktober 1944 werden Bloeme en enkele anderen geselecteerd om naar een werkkamp in Opper-Silezie te gaan, waardoor het lukte om de oorlog door te komen.
Na de bevrijding keerde Bloeme terug in Amsterdam. De stad was van haar Joden grotendeels ontdaan en net als velen moest ze volledig opnieuw beginnen. Ze trouwde met Hans Evers en ging psychologie studeren aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). Evers-Emden werd een van de meest vooraanstaande kinderpsychologen van na de oorlog. Omdat ze parttime studeerde, kon ze pas in de jaren tachtig haar bul in ontvangst nemen. Ze werd universitair medewerker, werd later wetenschappelijk hoofdmedewerker en promoveerde in 1989. Ook na haar pensionering bleef ze, tot 2003, verbonden aan de UvA.
Vanaf de jaren tachtig hield Evers-Emden zich steeds meer bezig met het vertellen van haar verhaal en het verhaal van de Sjoa. Ze schreef ook boeken over kinderen die onderdoken en gaf voorlichting aan jongeren en op scholen. Ook interviewde ze 73 voormalige onderduikertjes, in 1992. Evers-Emden publiceerde in de jaren negentig tevens verschillende boeken, waarvan Geleende Kinderen (1994), Ondergedoken Geweest, Een Afgesloten Verleden? (1995), Geschonden Bestaan (1996) en Je ouders delen (1999) de bekendste waren. Zelf kreeg ze meerdere kinderen, waarvan de bekendste rabbijn Raf Evers is. Onlangs werd hij benoemd tot opperrabbijn van Dusseldorf.
Naast haar deskundigheid en vele optreden in de media over het onderwerp, was Bloeme Evers-Emden jarenlang een vaste columnist voor het NIW. Dat blad noemde haar onlangs ‘de ongekroonde koningin van Joods Nederland’ omdat ze onder andere geliefd was bij orthodoxe en liberale Joden. Voor Evers-Emden maakte het niet uit op welke manier iemand zijn Joodse identiteit zag. Zij keek naar in eerste instantie de mens. Op Jonet kwam ze in het nieuws toen er in het Nationaal Spoorwegmuseum een tentoonstelling geopend werd over het Jodentransport naar Auschwitz. Evers-Emden was een van de vertellers. Met haar persoonlijke verhaal maakte ze de tragedie van de zware treinreis naar het oosten identificeerbaar voor het grote publiek.
Tot in haar laatste levensjaren was Evers-Emden op Joods gebied actief. Zo gaf ze cursussen over de praktische zaken van het Jodendom bij Joods educatief centrum en Jonet-partner Crescas. Tevens woonde ze het oprichtingsfeest van Jonet bij. Verder was ze nauw betrokken bij Sjoel West, een kleine sjoel midden in de Amsterdamse stadswijk De Baarsjes. Ze laat vele kinderen en kleinkinderen na. De Jonet-redactie wenst hen en andere nabestaanden veel sterkte met dit grote verlies.
