Tentoonstelling over Jodentransport geopend

In de expositie, met de naam ‘Beladen treinen, Jodentransporten in de Tweede Wereldoorlog’ staat een bagagewagon van de NS centraal. Destijds werd dit voertuig door de Duitsers in beslag genomen. Het museum wil het hele verhaal van de transporten van Joden, Roma en Sinti zo indringend mogelijk vertellen. De wagon uit 1914 blijft leeg. Museumbezoekers horen binnen alleen stemmen van mannen en vrouwen, die authentieke getuigenissen voorlezen van mensen die op transport werden gesteld.

De expositie werd geopend door directeur Paul van Vlijmen en eregast Bloeme Evers-Emden. Zij overleefde vernietigingskamp Auschwitz en maakte destijds het Jodentransport mee. “De stemming in de wagons was wanhopig en gelaten”, zo vertelde ze aan RTV Utrecht. “Sommigen waren optimistisch en zeiden: we komen er wel uit, we halen het wel. Maar ja, de werkelijkheid was onbeschrijvelijk”. In de goederenwagon ging het er heftig aan toe, aldus Evers-Emden, die niet sliep tijdens de dagenlange treinreis. “Toen ik in Auscwitz aankwam, dacht ik dat we op een andere planeet waren.” Uit zelfbescherming wil ze de wagon in het Spoorwegmuseum niet betreden.

Vanuit het Utrechtse station Maliebaan, waar tegenwoordig het Spoorwegmuseum gevestigd is, werden 1.200 Joden naar Westerbork getransporteerd. In totaal vervoerden de Nederlandse Spoorwegen tussen 1942 en 1944 102.000 Joden en honderden Roma en Sinti via Westerbork naar vernietigingskampen in Oost-Europa. De NS maakte dienstregelingen voor de transporten en leverde het personeel. De kosten voor de treinreizen werden bij de Duitsers gedeclareerd. De cruciale rol die de spoorwegen in heel Europa tijdens de Holocaust hebben gespeeld is omstreden.

Bron: RTV Utrecht