Boek ‘Israël. 7 oktober’ kan standaardwerk worden – recensie

Het non-fictieboek ‘Israël. 7 oktober. Honderd getuigen over de terreuraanval van Hamas’ is een relaas dat alle facetten van die duistere dag in de herfst van 2023 laat zien. De auteur – Haaretz-journaliste Lee Yaron – schrijft pakkend en ‘dichtbij’, waardoor de verhalen gaan leven en je het boek een één ruk wil uitlezen. Dit werk kan een standaardwerk worden over wat er op 7 oktober 2023 is gebeurd.

We zijn allemaal getuige geweest van de horrordag die 7 oktober was: zo’n drieduizend Hamas-terroristen vielen vanuit Gaza het zuiden van Israël binnen, ter land, ter zee en in de lucht, en richtten een bloedbad aan. Ruim twaalfhonderd Israëli’s en buitenlanders werden afgeslacht, vaak verkracht, verbrand, verminkt. Nog eens ruim 250 mensen werden ontvoerd, meegenomen naar de Gazastrook. Op het moment van schrijven zitten er zeker nog honderd vast, dood of levend.

We kennen de feiten, de beelden, die er bij velen nog steeds voor zorgen dat de maag omkeert. Maar kennen we alle persoonlijke verhalen van de slachtoffers? Nee. Lee Yaron heeft getracht honderd getuigenissen op te schrijven en is daar erg goed in geslaagd. Vanaf het begin van het boek wordt je als lezer gegrepen. De auteur weet hoe ze een boek moet beginnen: met een verhaal dat je ‘erin sleept’.

Op die ene dag

De eerste ‘getuigenis’ begint in Sderot, het Israëlische stadje dat in de decennia voorafgaand aan 7 oktober met regelmaat werd geteisterd door raketten en projectielen die vanuit Gaza door Hamas en Islamitische Jihad werden afgevuurd. Ja, er zijn bunkers, betonnen bushokjes en speeltuinen om in te schuilen, en ja, er is het Iron Dome-luchtafweergeschut dat de meeste raketten van de terroristen onschadelijk maakt. Op die ene dag liep echter alles anders.

Yaron verhaalt over een gezin met twee jonge kinderen dat moet vluchten voor hun leven, omdat terroristen in de straten van Sderot dood en verderf zaaien. Twee kleine meisjes weten te ontsnappen en komen bij vreemden terecht, die hen helpen en weer in contact brengen met hun vader. Het is een van de vele menselijke verhalen van slachtoffers aan Israëlische zijde op wie de moordmachine van Hamas het gemunt had.

Rillingen

Maar daar blijft het niet bij. Yaron beschrijft de ene getuigenis na de andere alsof je er zelf bij bent. De rillingen lopen je over de rug bij het lezen van dit boek: niet alleen herinner je jezelf de beelden weer, maar ook krijgen de slachtoffers en hun verhalen een persoonlijke tint, een gezicht. Van de bejaarden die een dagje naar de Dode Zee gingen en de dag niet overleefden tot aan de vele jonge festivalgangers van Supernova, die met bosjes werden neergemaaid door menselijke beesten zonder geweten; alles maakt indruk.

Het is Yaron er duidelijk niet alleen om te doen het gevoel en de machteloosheid van deze Israëlische burgers over te brengen, maar ook om alle facetten van die dag zoveel mogelijk te dekken. Zo wordt in een hoofdstuk uitgebreid stilgestaan bij een aantal jonge, Nepalese werkstudenten, die huis en haard hebben verlaten voor kansen in een vreemd en welvarend land. Hun verblijf in de kibboets, voorafgaand aan 7 oktober, was een deceptie en de meesten moesten het met de dood bekopen.

Verleden

Zelfs de Hamas-terroristen krijgen een gezicht: meedogenloos en gehersenspoeld, primair en sadistisch als ze zijn. Yaron citeert een tweetal getuigenissen van daders die in het Israëlische gevang werden ondervraagd. Zij hadden maar één opdracht van Hamas: zoveel mogelijk mensen doden en het liefst zo wreed mogelijk.

Tegelijkertijd besteed Yaron aandacht aan de geschiedenis van Israël en Gaza, en het conflict tussen Israël en de Palestijnen. Tussendoor – in compacte maar duidelijke hoofdstukken – worden de feiten uiteengezet, vaak zonder oordeel. Voor buitenlandse lezers die soms de kluts kwijt raken van het dagelijkse nieuws over het conflict, verheldert het veel. Ook verschillende aspecten van het Jodendom worden helder uitgelegd zodat niet-Joden kunnen begrijpen waarom dingen in Israël soms gaan zoals ze gaan.

Standaardwerk

Wie zelf getuige wil worden van de tijdsgetuigen van deze gruwelijke dag in de geschiedenis van de westerse wereld, moet dit boek lezen. ‘Israël, 7 oktober’ van Lee Yaron kan een monumentaal journalistiek relaas worden, een standaardwerk over 7 oktober en de oorlog die daarop volgde.

Hoewel die strijd nog niet voorbij is, wordt uit dit ook boek duidelijk dat vorig jaar een nieuwe fase is aangebroken in het bestaan van Israël, voor het Midden-Oosten en de wereld. Meer inzicht krijgen in die nieuwe fase vereist het vergaren van kennis. Dat begint met het lezen over honderd getuigenissen. Ik raad iedereen aan dit boek te kopen.

Titel: Israël. 7 oktober, honderd getuigen over de terreuraanval van Hamas
Auteur: Lee Yaron
Uitgever: Horizon
ISBN: 9789464105575
Prijs: 22,99 euro