Boijmans van Beuningen geeft zes geroofde schalen terug aan erven

Het Museum Boijmans Van Beuningen heeft in de Tweede Wereldoorlog geroofde schalen teruggegeven aan de erven van de oorspronkelijke Joodse bezitters. Het gaat om zes van elf majolicaschalen die ‘na goed overleg’ terugkeren. Dit meldt dagblad Trouw. De Amerikaanse nabestaande Simon Goodman kwam uit Los Angeles over om ze in Rotterdam op te halen. “Ik voel me opgetogen. En trots op wat mijn familie allemaal had verzameld. Het geeft me het gevoel dat ik terug kan gaan in de tijd en iets kan veranderen,” aldus Goodman tegen de krant.

De zaak kwam voor bij de Restitutiecommissie van voorzitter Jacob Kohnstamm. Het bleek onmogelijk vast te stellen hoe de schalen zijn verdwenen en waar ze tussen 1933 en 1955 zijn geweest. De commissie raadde de nabestaanden en het museum aan om een dialoog aan te gaan en er samen uit te komen. Dat is gelukt. Vijf schalen uit dezelfde serie rijk van gedecoreerd Italiaans aardewerk uit de 16de eeuw, blijven in het museum staan. “Het was in dit geval de beste oplossing,” aldus Goodman, die afstamt van de Joods-Duitse bankiersfamilie Gutmann en zijn naam verengelste.

Goodmans voorvader Fritz Gutmann was directeur van de Dresdner Bank in Nederland. Een groot deel van de uitgebreide kunstverzameling van de familie lag op zijn landgoed in Heemstede. Na de Duitse inval van mei 1940 werd het huis geplunderd door kunsthandelaren die in opdracht van de nazi’s werkten. Ze betaalden er zogenaamd voor, maar het ging om een belachelijk laag bedrag. Goodmans grootouders hadden geen keus dan de objecten te laten gaan. Fritz weigerde echter een waardevolle collectie zilver af te staan. Zelfs toen hij en zijn echtgenote in Theresienstadt waren aangekomen, wilde hij niet tekenen voor de verkoop. 

Museumdirecteur Sjarel Ex zegt het belangrijk te vinden dat dubieuze kunst in de collectie wordt opgespoord en waar het kan terug gaat naar de erven. “We hebben zelf veel onderzoek gedaan.” Al werd het sluitende bewijs van nazi-roof in dit geval niet gevonden, het was voor hem duidelijk dat er een probleem was met de elf schalen, die samen zo’n 1,2 miljoen euro waard zijn. Hij is opgelucht en tevreden over de verdeling. De museumdirectie en familie hebben om en om een schaal uitgekozen.