‘Boksen voor je leven’ – Joodse boksers Ben Bril en Barry Groenteman in Andere Tijden Sport
Andere Tijden Sport wijdt op zaterdag 4 mei een gehele uitzending aan Ben Bril, de Joodse bokslegende uit Amsterdam die in de twintigste eeuw furore maakte als bokser en scheidsrechter. In de aflevering ‘Boksen voor je leven’ staat ook de Joodse oud-bokser Barry Groenteman centraal. Hij won in 2012 een prijs in de Ben Bril Memorial, het boksgala van Nederland. Met Groenteman blikten de makers terug op het leven van Bril, die voor de bange jaren ’40-’45 als bokser grote bekendheid genoot en veel successen had. Bril overleefde de Sjoa en werd 91 jaar oud.
Roy Ferweda is de regisseur van de aflevering. “Iemand van de redactie kwam met een verhaal van oud-bokser Joop Waterman. Hij is Joods en heeft de oorlog overleefd. Zo kwamen we op Ben Bril. We wilden ook een jonger publiek aanspreken en zodoende kwamen we ook uit bij Barry Groenteman, die 33 jaar oud is, een Joodse achtergrond heeft en bokser is. We zijn er ingedoken en Ben Bril bleek een fascinerende man.” Het is de eerste keer dat Andere Tijden Sport een oorlogsaflevering mag maken. “Dat was sowieso uniek om te mogen doen.” De tekst gaat verder onder de afbeelding.
Er waren geen bewegende beelden van Bril. “We zijn bij Andere Tijden nogal goed in het opzoeken van oude beelden, maar helaas konden we nergens iets vinden. Toch hebben we een mooi beeld kunnen scheppen van deze bokser.” In de uitzending staat de zoektocht van Groenteman centraal. Hij gaat op zoek naar het Joodse boksen, dat voor de oorlog een belangrijke rol speelde onder Joodse Nederlanders. “Boksen was niet duur. Je had er een paar schoenen voor nodig, een broekje en een shirtje, en je kon gaan boksen. Het was onder het Joodse proletariaat een populaire sport.”
Uit de Joodse achterbuurt
Ben Bril groeide op in de Valkenierstraat in de Amsterdamse Jodenhoek. “Net als de beroemde Amerikaanse boksers ontvocht Bril zich uit zijn omgeving. Vanuit een achterbuurt naar de top,” aldus Ferweda. Hij vond het bijzonder om deze aflevering te maken, ook omdat hij nog nooit iets met boksen had gedaan. “Door Barry Groenteman ben ik de sport nog meer gaan waarderen. En zeker ook wat het voor hem betekent. Het is een trotse Joodse jongen en hij heeft Ben Bril gekend. Hij kwam hem tegen in de gangen van Beth Shalom, waar Ben stond te schaduwboksen. Het was erg mooi om met Barry in het verleden te duiken en om in Westerbork te zien wat het hem deed. Die emotie deed ook wat met bij.”
In de aflevering zien de kijkers hoe bokser Groenteman ontroerd in de trein terugreist naar de Randstad. Overpeinzend. “Het was voor mij erg speciaal om de documentaire te maken,” zegt Groenteman. “Omdat ik als jongen van 33 van dichtbij de oorlogstrauma’s van mijn naasten heb meegemaakt. Het Jodendom en het boksen, dat ligt zo puur en ongelooflijk dicht bij me als Joodse jongen. Ik ben boksschool houder en voormalig profbokser. Al mijn gevoel en emoties gingen helemaal op in de docu.”
Schaduwboksen in Beth Shalom
Groenteman heeft Ben Bril persoonlijk gekend. “Ben was in de begin jaren van het millennium de buurman van mijn oma in het Joodse bejaardentehuis Beth Shalom, waar hij nog dagelijks in de gang stond de schaduwboksen. Ik als jong jongetje vond dat prachtig om te zien. Ik had toen als jongen van veertien jaar totaal niet de kennis die ik nu over Ben had, maar dat ik hem van zo dichtbij heb mogen meemaken en dat ik jaar later in Carré drie keer op de Ben Bril Memorial heb mogen boksen, dat maakt het erg speciaal.” De tekst gaat verder onder deze foto.
Als Bril nog in leven zou zijn, dan zou hij deze documentaire hebben gewaardeerd, aldus Groenteman. “Ik denk dat Ben dit geweldig had gevonden. Een zeer ijdele man die op zo een prachtige manier geëerd word, wat hij ook echt verdient. Met mensen die met liefde en passie over hem spreken. Ik weet zeker dat Ben dit prachtig had gevonden.” Voor Groenteman zelf was het een grote eer mee te mogen werken. “Mijn dierbaarste herinnering aan het maken van deze docu is dat ik ongelooflijk dankbaar ben en me vereerd voel dat ik hier deel van mocht uitmaken, samen met een team dat veel liefde en passie voor dit onderwerp uitstraalde. Door die liefde en passie is er een geweldig eindresultaat gekomen.” Daar voegt hij aan toe: “De documentaire heeft mij weer dichterbij mijn afkomst gebracht en dichterbij mijn voorganger Ben Bril waar ik zo ongelooflijk trots op ben.”
