CDA en FvD stelen show in debat LJG-NIHS

Er zal veel actiever opgetreden worden tegen antisemitisme. Dat beloofden alle partijen, die na de verkiezingen in de gemeenteraad zitting hebben, dinsdag tijdens een debatavond in het Joods Cultureel Centrum in de Amsterdamse wijk Buitenveldert (zie ook: Joods Akkoord). Maar hoe de Joodse gemeenschap dan precies gesteund zou moeten worden, daar kwamen de partijen niet helemaal uit.

Was het die avond gesloten Joods Akkoord al nieuw en de opkomst van zo’n 150 mensen evenmin een tegenvaller, ronduit uniek was de eensgezindheid die de Joodse gemeenschap zélf demonstreerde. Voor het eerst in jaren organiseerden de orthodoxe NIHS en liberale LJG samen dit verkiezingsdebat, geopend door de voorzitters van beide kerkgenootschappen; David Brilleslijper (NIHS) en Fred Salomon (LJG). Het debat zelf vond plaats middels een zogenoemde Lagerhuisopstelling, waarbij de politici moesten gaan staan om hun punten naar voren te brengen.

Kosten Joodse beveiliging
Met in de zaal ook politiek, van links naar rechts, Sara Murawski (SP), Zeeger Ernsting (GroenLinks), Dennis Boutkan (PvdA), Alexander Hammelburg (D66), Diederik Boomsma (CDA), Don Ceder (ChristenUnie), Paul Slettenhaar (VVD) en Annabel Nanninga van nieuwkomer Forum voor Democratie (FvD); passeerden alle hete hangijzers de revue. Met als meest hete hanger wel de beveiliging van Joodse instellingen en ondernemers. Dat de gemeente daar de financiële verantwoordelijkheid voor moet nemen, daarover waren alle partijen het wonderwel eens. Maar de vraag bleef: wie zal dat betalen?

Paul Slettenhaar (VVD) kon scoren voor open doel: zijn stadsdeel Zuid heeft al in 2010 zo’n anderhalve ton vrijgemaakt voor de bewaking van Joodse scholen en instellingen. Murawski (SP) wees er terecht op dat de politie al danig was ingekrompen door partijen die hier in de zaal, maar toen of nu, in de regering zitten. Zij kwam met het opmerkelijke voorstel voor extra handhaving door maar liefst 1,2 miljard te willen vrijstellen. Maar op de vraag of ook de Joodse instellingen dan de rekening in één keer door konden sturen naar de gemeente, bleef ze vaag. “Alleen als de dreiging structureel is,” zei Murawski. Terwijl het, na het inslaan van de ruiten van kosjer restaurant HaCarmel door een Palestijnse asielzoeker, het juist nogal lang duurde eer politie en politiek ervan overtuigd waren dat dit geweld structureel zou kunnen zijn.

Gevecht Nanninga vs. GroenLinks
Forumleider Nanninga wierp met name D66 voor de voeten in een college van burgemeester en wethouders te zitten dat politieposten bij Joodse instellingen weghaalde, ‘in een gemeente waar al jaren duidelijk is wat de hoofdbron is van hedendaags antisemitisme’. Volgens Nanninga heeft D66 in het college ook een puinhoop gemaakt van de bestrijding van Jodenhaat. Het verweer van GroenLinks-raadslid Zeeger Ernsting daarop, dat al dit gehakketak jammerlijk was, werd meteen door Nanninga en grote delen van het publiek ongedaan gemaakt (immers, GroenLinks demonstreert samen met dezelfde naar antisemitisme neigende clubs op 18 maart mee ‘tegen racisme in de raden’. Ernsting stelde dat hij en zijn partij afstand nemen van deze clubs, maar dat ze sowieso willen demonstreren tegen racisme en discriminatie. Dit tegenstelling tot de SP, PvdA en de Partij voor de Dieren, want die haakten al eerder voor deze demonstratie af. Wel stelde SP-kandidaat Murawski er op persoonlijke titel op 18 maart bij te zijn.

Trump-tweet Van Dantzig
Dit alles sloot naadloos aan bij de volgende stelling: ‘de gemeente moet ervoor zorgen dat iedere Jood overal in Amsterdam veilig over straat kan lopen’. Opnieuw was het Nanninga die de trom sloeg. “En na de eerste aanslag op HaCarmel gaf D66 president Trump de schuld,” aldus de felle FvD-politica. “En dan nu niets doen, dat is bestuurlijke lafheid.” Nanninga verwees naar een tweet die de Amsterdamse D66-voorman Reinier van Dantzig had gemaakt. De D66’er in de zaal, Alexander Hammelburg, stelde dat hij dit zelf niet zo getwitterd zou hebben en de tweet ‘dom’ te vinden. Vervolgens kwam GroenLinks-deelnemer Ernsting er nog bij. Hij verzekerde de zaal dat hij niets tegen Israël heeft, dat hij op de 18de bij het zien van de eerste antisemiet meteen zou afhaken. Vervolgens stelde hij dat niet hijzelf, maar het FvD fout zit, door te beginnen over het moment dat FvD-voorman Baudet met antisemiet als Jean-Marie Le Pen aan tafel zat. Ook wees Ernsting erop dat Baudet aanwezig is geweest bij de jaarlijkse IJzerwake in Vlaanderen, waar Vlaamse extreem-nationalisten bijeen komen.

Hoe daarmee Amsterdams beleid gemaakt kan worden, bleef onduidelijk, al signaleerde een steeds scherper formulerende lijsttrekker Diederik Boomsma (CDA) dat ‘de grens van kritiek op Israël naar regelrecht antisemitisme in de stad al regelmatig is overschreden’, met name het islamitisch antisemitisme. Dat was Nanninga duidelijk uit het hart gegrepen, die nog eens onderstreepte dat haar kinderen in de klas Jodenhatende uitlatingen hoorden die de, in het ‘Joods Akkoord’ overeengekomen, extra aandacht voor onderwijs alleen maar onderstrepen. Hierna nam Dennis Boutkan (PvdA) alle aandacht voor zich door meer versterking van de politie onderuit te halen. Dit deed hij door te stellen dat dat niet genoeg was, en aandrong: “We moeten elkaar blijven ontmoeten. Dat klinkt soft maar is het cement van de samenleving.” Hiervoor oogstte hij applaus. Hoe dan de ingegroeide Jodenhaat bestreden moet worden, daar kwam men niet uit.

Samenwerking Tel Aviv
Na een pauze kwam de beoogde stedenband van Amsterdam met Tel Aviv aan de orde. Die band, door linkse partijen is afgezwakt tot een soort samenwerkingverband, zat velen in de zaal duidelijk dwars. Ook hier moesten de linkse partijen in de verdediging. Waarom zouden voor Tel Aviv andere, strengere normen gelden als voor een hele reeks steden in dictatoriale landen waar Amsterdam probleemloos stedenbanden mee heeft? “Samenwerking met het Palestijnse Ramallah had van ons niet gehoeven,” stelde Boomsma (CDA), die ooit het voorstel voor een stedenband met Tel Aviv indiende. GroenLinks, die de samenwerking in de raad heeft weten uit te breiden met Ramallah, vroeg zich vervolgens af waarom we in de gemeenteraad zouden praten over internationale problemen – “Wij willen van ál die stedenbanden af.” Boomsma kaatste de bal prompt terug: “van Tel Aviv als booming city valt veel te leren, maar van Ramallah, onder een Palestijns bewind dat al ruim een decennium geen vrije verkiezingen kent, bitter weinig.” Boomsma: “Daar wordt gemarteld!”

Boutkan van de PvdA pleitte vervolgens voor het handhaven van stedenbanden. Zo heeft de stedenband met Istanbul er bijvoorbeeld voor gezorgd dat hij en andere raadsleden twee jaar geleden aldaar konden demonstreren voor homorechten. Maar, zo klonk uit de zaal, dat was wél voordat Erdogan zijn huidige dictatuur vestigde. Bij een onverwachte hoofdelijke stemming bleken van de partijen alleen PvdA, SP en GroenLinks voor het handhaven van het huidige samenwerkingsverband met Tel Aviv. De andere partijen willen alsnog toewerken naar een stedenband. En, nu we toch aan het stemmen waren: alle partijen bleken van mening dat financiering van Joodse beveiliging structureel (dus niet eenmalig) zou moeten zijn. Hetgeen Nanninga (FvD) deed verzuchten: “Rekent u ons hier over vier jaar maar op af.”

Joodse voorzieningen in de buurt
Bij het laatste onderwerp, de vraag of de gemeente de behoeften van het Joods kerngebied beter moet faciliteren, bleek al het politieke kruit ietwat verschoten te zijn. Dit verzandde in een discussie over parkeermogelijkheden op sjabbat en een pleidooi van Forum voor Democratie voor ‘minder regeldruk. Regels zijn nodig maar verminderen van regels nuttig.’ Ondanks de dertien minuten discussietijd die over waren, werd het pas weer prikkelend toen Sasha Jacobs, broer van de veelgeplaagde Dam-demonstrant Michael, de discussie over antisemitisme toespitste op zijn broer. “Hij wordt bespuugd, uitgescholden, geslagen, week in week uit. Wat denkt u daar aan te doen?” Van de nu in de raad zittende partijen kwam daar geen duidelijk antwoord op.

Terugblik en analyse debat
Aan het einde bleek het door tijdgebrek niet meer mogelijk om de vooraf uitgedeelde stembiljetten te gebruiken. Dit had veel duidelijk kunnen maken over de stemming onder de aanwezigen, en de waardering voor de politici. Opvallend was in het debat de inbreng van de jonge CDA’ er Boomsma, een eenmansfractie in de gemeenteraad, die duidelijk zijn huiswerk gedaan had en diverse malen het initiatief in het debat overnam. Ook nieuwkomer Nanninga (Forum voor Democratie) sprong eruit, wars van de wollige taal die politici doorgaans hanteren om álle partijen tevreden te stellen, en niet te beroerd om zich te beroepen op persoonlijke ervaringen.

De VVD’er Slettenhaar tenslotte bespeelde het publiek als een standwerker, niet alleen door zijn bestuurservaring, maar ook al omdat hij een thuiswedstrijd speelde. De VVD kan immers in de Joodse gemeenschap van Zuid en Buitenveldert op grote aanhang rekenen. Des te teleurstellender was dan ook het nogal krachteloze optreden van PvdA’er Boutkan, die met vage noties over begrip en overleg nog eens duidelijk maakte waarom de in het verleden trouw op de PvdA stemmende Joodse gemeenschap dat nu niet meer doet. Blijft de vraag staan die ook Nanninga (FvD) helemaal aan het eind stelde: wat zal er over vier jaar gerealiseerd zijn van de mooie beloften die alle partijen deze avond deden?

Auteur: Paul Damen