Claude Lanzmann van ‘Shoah’ overleden
De Franse regisseur en journalist Claude Lanzmann is op 92-jarige leeftijd overleden. Dit hebben zijn echtgenote en uitgeverij Gallimard donderdag bekendgemaakt. In de jaren tachtig baarde hij opzien met de lange documentairefilm Shoah, die gaat over de Europese volkerenmoord op de Joden tijdens de jaren 1939-1945. Lanzmann was ook filosoof en hoogleraar in documentaire-films aan de European Graduate School in Saas-Fee, Zwitserland. Zijn film Shoah kreeg positieve kritieken en werd bekroond met vele prijzen. Grote groepen mensen raakten bekend met de dagelijkse praktijk van de Sjoa door deze film te zien.
Shoah kwam in 1985 uit en duurt negen uur. Lanzmann nam de tijd voor zijn werk, want in totaal had hij zeker tweehonderd uur aan materiaal verzameld. In de film vertelt hij de geschiedenis van de Holocaust in de vorm van interviews met getroffenen, getuigen en betrokkenen. Lanzmann interviewt zelf en hanteert een benadering van open vragen, zonder omhaal van woorden of zonder te oordelen. Zo krijgt de film een open karakter en is er sprake van ‘show, don’t tell’. De film wordt door veel mensen beschouwd als de belangrijkste documentaire over dit onderwerp. Lanzmann heeft ook vier kortere films uitgebracht van ongebruikt materiaal dat voor Shoah was opgenomen.
Terwijl Shoah goede kritieken en verschillende belangrijke onderscheidingen kreeg, riep de film ook controversen en kritiek op; vooral in Polen, maar ook in de Verenigde Staten. Een aantal historici hadden kritiek omdat de documentaire niet toonde dat Polen veel Joden gered zouden hebben, en dat tijdens de bezetting van Polen in de jaren 1939-1945 ook miljoenen Polen door de nazi’s vermoord zijn. Shoah werd in december 2015 uitgeroepen tot een van de vijftig grootste documentaires aller tijden in een verkiezing door het British Film Institute.
Lanzmann had in de jaren vijftig een relatie met de bekende Franse filosofe Simone de Beauvoir. Hun liefde duurde zeven jaar, waarna De Beauvoir met collega Jean-Paul Sartre ging. Haar ex raakte bevriend met Sartre. Zeven jaar geleden verscheen De Patagonische haas, de persoonlijke memoires van Lanzmann van de twintigste eeuw. In dat boekwerk beschrijft de Fransman hoe hij als jongen van twaalf bezig was met de dood. En hoe hij in de oorlog zijn vader volgde in het verzet. Lanzmanns familie overleefde de oorlog.
In 2016 kwam Lanzmann in het nieuws door een brief aan de Frankfurther Algemeine over het feit dat een Berlijns hotel Israël had geschrapt uit het telefoonboek. Lees hier het Jonet-bericht hierover.
