Raad Amsterdam wil definitief Namenwand

De raadscommissie Algemene Zaken van de Amsterdamse gemeenteraad heeft besloten dat het Namenmonument aan de Weesperzijde in het centrum van de hoofdstad er definitief mag komen. Wel zijn er nog veel bezwaren van omwonenden en zijn er zorgen over de beveiliging van de nieuwe gedenkplek. Waarnemend burgemeester Jozias van Aartsen (VVD) zei donderdag dat deze punten niet zwaarder mogen wegen dan ‘het hogere belang van de stad om een waardige plek te maken voor de herdenking van de slachtoffers van de Sjoa’. Het finale groene licht van de raad, die hier binnenkort nog officieel over moet stemmen, kan worden beschouwd als een opsteker voor initiatiefnemer Jacques Grishaver van het Nederlands Auschwitz Comité (NAC). Niettemin blijft de dreiging van vertragende juridische procedures vanuit de buurt aanwezig.

Drie miljoen 
De raadsleden in de commissievergadering stemden eveneens in met de donatie van drie miljoen euro die het college van burgemeester en wethouders wil geven aan het project. Dit geld is bedoeld voor de opbouw en het beheer van het gedenkteken. De overige miljoenen worden onder meer opgehoest door donateurs en andere gemeenten. Onder andere Amstelveen en Beverwijk hebben al namen geadopteerd van Joden uit hun gemeente die in de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord. In totaal komen de ruim 102.000 namen van de vermoorde Joodse Nederlanders uit de Sjoa op de Namenwand te staan. Ook de namen van de 245 Sinti en Roma die indertijd omgebracht zijn in Auschwitz krijgen een plek op de muur. Als het aan initiatiefnemer Grishhaver ligt, moet de bouw van het gedenkteken zo snel mogelijk beginnen.

Bezwaren
Ondanks de positieve signalen van donderdag blijven buurtbewoners bezwaren hebben tegen de komst van de Namenwand. Ze vinden het plantsoen aan de Weesperzijde een ongeschikte plek voor het monument. Momenteel bekijkt de bezwaarschriftencommissie van de gemeente Amsterdam de bezwaren die tegen het project zijn ingediend. Onlangs was er al een tumultueuze hoorzitting van deze commissie waar bewoners en Grishaver hard botsten. Het advies van de bezwaarschriftencommissie wordt later in juli verwacht. De kans is aanwezig dat dit leidt tot nieuwe juridische procedures die het project kunnen vertragen. Van Aartsen hoopt daar niet op. “Ik hoop dat zeer binnenkort met de bouw van het monument kan worden gestart. Amsterdam moet dat monument nu gewoon gaan neerzetten,” zei hij in de commissievergadering.

Analyse
De beladen hoorzitting van de bezwaarschriftencommissie en het groeiende aantal bezwaren uit de buurt rond het Weesperplantsoen laten zien dat het NAC en de gemeente opnieuw moeite hebben met het vinden van draagvlak voor dit Sjoa-monument. Eerder ging het al mis toen de initiatiefnemers een Namenwand wilden op de plek van de tennisbanen achter het Wertheimpark en naast het Auschwitz-monument van wijlen kunstenaar Jan Wolkers. Bewoners en weduwe Karina Wolkers kwamen in opstand, waarna een moddergevecht ontstond in de media tussen hen en de initiatiefnemers. Onder leiding van wijlen burgemeester Eberhard van der Laan (PvdA) werd bemiddeld. Vervolgens werd besloten dat er een andere locatie moest komen.

Na een lange zoektocht werd het Weesperplantsoen gevonden, even verderop, waarna architect Daniel Libeskind een nieuw ontwerp maakte. Met trots en optimisme presenteerden hij en Grishaver dit in december 2016. Echter, de kwestie van het vinden van draagvlak bleef en blijft ook op de nieuwe plek terugkomen. Mogelijk is door de gemeente en de initiatiefnemers onvoldoende draagvlak gezocht in die buurt, en is wijlen burgemeester Van der Laan onzorgvuldig geweest, waardoor de kans nu aanwezig is dat er juridische procedures komen die het project jarenlang kunnen vertragen. Het advies van de bezwaarschriftencommissie, eind deze maand, weegt hierin zwaar. Het is afwachten op het rapport van deze commissie. Intussen holt het aantal overlevenden van de Sjoa, voor wie het monument vooral ook bedoeld is, hard achteruit.