Beladen hoorzitting over Namenwand

Er is nog steeds een hoop te doen over de Namenwand voor de Nederlandse slachtoffers van de Sjoa. Een aantal organisaties en burgers heeft bezwaar gemaakt voor de komst van het monument in het Weesperplantsoen, dat langs de Weesperstraat ligt. De bezwaarmakers stonden dinsdag tijdens een hoorzitting van de gemeentelijke bezwaarschriftencommissie lijnrecht tegenover de gemeente Amsterdam en het Nederlands Auschwitz Comité, de initiatiefnemer van het project. Voorzitter Jacques Grishaver trok fel van leer tegen de bezwaarmakers. Zij stelden niets tegen het monument te hebben, maar vinden niet gekend te zijn in het besluitvormingsproces.

Volgens Grishaver zijn de bezwaarmakers alleen maar tegen ‘een monument dat er al lang had moeten zijn’. Hij stelde dat het een gotspe was dat het Auschwitz Comité wordt afgeschilderd als een clubje amateurs dat de buurt een monument probeert op te leggen. “In zeventig jaar tijd heeft niemand in Nederland het initiatief ­genomen om een namenmonument op te richten voor de 102.000 Nederlandse Joden, Sinti en Roma. Dat zijn een volle Arena en een volle Kuip met mensen die zijn vermoord,” aldus Grishaver. Hij is momenteel druk bezig met het inzamelen van geld om de meer dan 102.000 stenen voor de namen van te bekostigen. Als het aan Grishaver ligt, moet het gedenkteken er zo snel mogelijk komen.

De bezwaarmakers benadrukten op hun beurt dat ze niets tegen de Namenwand an sich hebben. Ook zij vinden het erg belangrijk dat die er komt en stelden ze dat zijzelf een Joodse achtergrond hebben. Het gaat hen puur om de plek, waarover volgens hen onvoldoende overleg is geweest. Na een hoop tumult over de eerste locatie, het Wertheimpark, werd besloten om een nieuw monument te ontwerpen voor het Weesperplantsoen. Dit is een vrij verlaten plek langs de Weesperstraat en tegenover een studentenflat. In eerste instantie zag het er naar uit dat de buurt geen bezwaren zou hebben, maar nu blijkt dat dit toch zo is. Vermoedelijk hebben de initiatiefnemers en de gemeente onvoldoende draagvlak gezocht in de buurt.

De procedure is de bezwaarmakers een doorn in het oog. De Amsterdamse gemeenteraad ging in juni 2016 unaniem akkoord met het Weesperplantsoen als de nieuwe locatie voor het gedenkteken. Dit gebeurde nadat het Wertheimpark definitief was afgevallen vanwege verzet van omwonenden. Een maand eerder zegde wijlen burgemeester Eberhard van der Laan (PvdA) een groot geldbedrag toe en de raad ging zonder debat akkoord. Het nieuwe ontwerp van de bekende Joodse architect Daniel Libeskind kwam een half jaar later. Deze tijd is door het stadsbestuur niet benut om te spreken met de buurt. Ook daarna is er niet meer over gesproken in de raad en met de buurt. Ook de bezwaarschriftencommissie is niet geraadpleegd.

Omwonenden die nu tegen zijn, hebben pech. Zij stelden niet te zijn gekend en kregen in De Balie van de gemeente te horen dat het besluit onomkeerbaar is. Het is nu aan de bezwaarschriftencommissie om te oordelen over de bezwaren. Het is de vraag of die de kant kiest van de gemeenteraad en het Auschwitz Comité. Als blijkt dat de buurt onvoldoende gekend is, dan is er sprake van onbehoorlijk bestuur en kan de commissie de bezwaren gegrond verklaren. In dat geval volgt een juridische strijd over de uitkomst ervan. In de tussentijd zal de realisatie van de Namenwand tijdelijk geparkeerd worden.