Concertmeester Hellmut Stern (91) overleden
De Joods-Duitse concertmeester Hellmut Stern is op 91-jarige leeftijd overleden. Hij was jarenlang verbonden aan het Filharmonisch Orkest van Berlijn. De musicus ontvluchtte zijn land eind jaren dertig en kwam na lange omzwervingen in onder meer China, Israël en de Verenigde Staten pas op hoge leeftijd terug. In het Berlijnse Filharmonische Orkest kwam Stern voorgoed thuis. Hij zou er 34 jaar lang actief blijven, onder meer als eerste violist, als lid van de Raad van Bestuur en vanaf 1986 als concertmeester.
Stern werd op 21 mei 1928 geboren in Berlijn als zoon van een Joods echtpaar. Zijn vader was stemleraar en zijn moeder was pianiste. Op vijfjarige leeftijd leerde zijn moeder hem piano spelen en toen hij negen jaar was hield hij zijn eerste viool in zijn handen. In de jaren dertig werd de Jodenvervolging ondraaglijk. Vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog vluchtte het gezin daarom naar de Chinese stad Harbin, dat ten noorden van Peking ligt. Daar bleven ze elf jaar wonen. Bekijk hier hoe Stern daar op terug keek:
Na elf jaar ballingschap vertrok het gezin Stern naar de nieuwe staat Israël. Daar ging de jonge Stern als barpianist in het King David Hotel in Jeruzalem aan de slag. Het was in dat hotel waar hij violist en naamgenoot Isaac Stern ontmoette. Die introduceerde hem als tweede violist bij het Israëlisch Filharmonisch Orkest. Zijn ouders besloten in 1956 om naar de Verenigde Staten te verhuizen, maar de inmiddels 28-jarige Stern weigerde om mee te gaan. Pas toen zijn vader ernstig ziek werd, emigreerde hij ook naar de VS.
In Amerika vond Stern werk bij het St. Louis Symfonieorkest en het Rochester Symfonieorkest, twee prominente Amerikaanse symfonieorkesten. Zijn vader krabbelde weer op en zes jaar later besloot het gezin om terug te keren naar Duitsland. Ze settelden zich in het toenmalige West-Berlijn, de stad waar ze vandaag kwamen. Stern ging werken bij het Berlijnse Filharmonische Orkest en kwam daar voorgoed thuis. Hij zou er 34 jaar actief blijven, onder andere als eerste violist, als lid van de Raad van Bestuur en vanaf 1986 ook als concertmeester.
Stern werkte nauw samen met toonaangevende dirigenten van zijn tijd, onder wie Vicco von Bülow en Herbert von Karajan. Door zijn samenwerking met die laatste lukte het niet om het Duitse orkest een tour door Israël te laten maken. Dat had te maken met het feit dan Von Karejan in de jaren dertig en veertig lid was geweest van de nazi-partij. Pas in 1990 zou Sterns wens uitkomen. Onder leiding van Daniel Barenboim speelde het Duitse symfonieorkest verschillende concerten in Israël, waaronder een gezamenlijk concert met het Israëlisch Filharmonisch Orkest en de bekende dirigent Zubin Metha.
President Richard von Weiszäcker (CDU) verleende in 1993 de Orde van Verdienste van de Bondsrepubliek Duitsland aan concertmeester Stern. Een jaar later ging hij met pensioen, hoewel hij nog jarenlang bij het Berlijnse orkest betrokken zou blijven. Ook gaf hij lezingen op scholen om te vertellen over de opkomst van de nazi’s en de gevolgen voor de Joden in Duitsland en Europa. Stern stierf op 21 maart op 91-jarige leeftijd in Berlijn.
