Congres GrL-PvdA steunt omstreden Israël-standpunt

Tranen, strijd en boosheid kenmerkten het congres van GroenLinks-PvdA, zaterdag in Nieuwegein, dat werd overschaduwd door het nieuwe Israël-standpunt van de partijcombinatie. Sinds donderdag eist de Tweede Kamerfractie en totaal wapenboycot van Israël, ook al kan het land zich dan niet langer goed verdedigen en vallen er daardoor nog meer onschuldige burgerslachtoffers.

In Nieuwegein dienden oud-PvdA-leiders en prominente leden van Joodse komaf een motie in om het nieuwe standpunt ongedaan te maken. Onder meer oud-voorman Ad Melkert, partijprominent Rob Oudkerk en mede-initiatiefnemer Reshma Roopram pleitten ervoor het standpunt van tafel te halen. Met name het feit dat onschuldige burgers zullen worden gedood als zo’n Nederlands embargo er komt, stak hen.

Arabische sjaals

Tijdens de behandeling van de motie met het nummer 27 liepen de emoties hoog op. Nadat Roopram het voorstel aan de zaal had gepresenteerd, mochten leden maximaal dertig seconden insteken. Het grote aantal pro-Palestijnse, activistische leden viel op. De meesten droegen Arabische sjaals of hadden een Palestijnse vlag op hun hun borst geplakt.

‘Genocide’

Gesproken werd van ‘genocide’ die Israël zou plegen en dat het ‘regime van Netanyahu’ daarvoor moet worden aangepakt. Israël schendt volgens de tegenstanders van motie 27 het internationaal recht en voor hen geldt ‘gelijke monniken, gelijke kappen’. De wereld is immers van iedereen, vinden zij. GroenLinks-PvdA moet daarom principieel zijn en als internationale socialistische partij optreden, zonder onderscheid.

Sjoa-overlevende

De rumoer nam in de zaal toe als voorstanders van de motie aan het woord kwamen. Zij werden uitgejoeld door de tegenstanders. Rob Oudkerk las een boodschap op van Samuel de Leeuw, die in 1941 geboren werd en de Sjoa overleefde. Hij gaf in de tekst aan zestig jaar geleden PvdA-lid te zijn geworden, onder meer om zijn vermoorde voorouders te eren en respecteren. Daar hadden de activistische leden in de zaal geen boodschap aan.

Ingreep

Oudkerk overschreed de dertig seconden, waarna de voorzitter meteen ingreep. Dat er een tekst van een Sjoa-overlevende werd opgelezen die uit het hart gegrepen was, deed voor haar niet ter zake. Moderator Ineke van Gendt (GroenLinks-burgemeester op Schiermonnikoog) greep in en liet Oudkerk wel zijn tekst afmaken, wat ook niet werd gewaardeerd door mensen in de zaal. Van empathie was weinig sprake.

Olifant

Later verontschuldigde Van Gendt zich aan de zaal, omdat zij het bij nader inzien uit de hand had laten lopen. Ze zei dat Oudkerk ‘namens iemand anders sprak’ en dus hem wel de ruimte wilde geven. De olifant in de kamer, namelijk dat hij namens een bekende Joodse overlevende van de Holocaust sprak, benoemde Van Gendt niet. Desalniettemin voelde zij zich zichtbaar ongemakkelijk.

De tegenstanders van de motie drukten hun mening door, onder meer omdat ze met meer waren en inhoudelijk hardere teksten produceerden. Tachtig procent van de PvdA- en GroenLinks-leden stemden tegen het voorstel van de oud-gedienden. Daarmee staat de partij achter de Tweede Kamerfractie en vinden de leden dat dode Israëli’s op de koop toe genomen kunnen worden dankzij de door hen gewenste wapenboycot.

Iron Dome

Nederland levert onder andere onderdelen en technologie voor het Iron Dome-luchtafweersysteem, dat op dit moment relatief weinig wordt gebruikt omdat het vooral voor korte afstandsraketten bedoeld is. De raketten uit Iran zijn lange afstandsraketten en worden door andere systemen uit de lucht geschoten. Toch mag Nederland niets aan Israël leveren, aldus GroenLinks-PvdA.

Verbeet in tranen

Na afloop legde onder andere oud-Tweede Kamervoorzitter Gerdi Verbeet het hoofd in de schoot. Zij is tegen de fusie van PvdA en GroenLinks, en is ook tegen het nieuwe standpunt omtrent Israël. Partijvoorzitter Marianne Sint en Tweede Kamerlid Esma Lala kwamen met haar praten, maar dat hielp niet. Verbeet barstte in tranen uit, aldus ooggetuigen. Ook bij Oudkerk, Cohen en anderen was de ontgoocheling groot.

Jonge activisten

Het congres kenmerkte zich niet alleen door het omstreden wapenstandpunt rond Israël, maar ook door vele aangenomen anti-Israël-moties en de optredens van pro-Palestijnse leden. Ze zijn actief op allerlei posten, onder meer als raadslid of als bestuurslid in de jongerenbewegingen. Velen zijn onder de 35 jaar. Het is duidelijk dat de jonge generatie over het algemeen weinig van Israël moet hebben en de kant van de Palestijnen kiest.

Netanyahu bindt

Het woord Hamas werd gedurende de hele dag zorgvuldig gemeden. Over 7 oktober 2023, de meer dan twaalfhonderd vermoorde Israëli’s en anderen, en de 251 ontvoerden werd niet gerept. De antipathie tegen Netanyahu verbond voor- en tegenstanders wel, want hij werd door vrijwel iedereen gezien als een gevaarlijke man ‘die het Midden-Oosten in een nieuw avontuur heeft gestort’.

‘Elkaar vasthouden’

Tijdens het congres regende het dus anti-Israël-moties die aan de vleet werden aangenomen. De traditie van de PvdA, met een positieve grondhouding ten opzichte van Israël, lijkt daarmee te zijn verdwenen. Aan het begin hield leider Frans Timmermans een korte reden, waarin hij iedereen vroeg de rijen te sluiten en ‘elkaar vast te houden’. De term ‘elkaar vasthouden’ viel de hele dag geregeld als een frame van de partijtop.

Ophef

Donderdag ontstond in de Tweede Kamer ophef toen GroenLinks-PvdA-Kamerlid Kati Piri voorstelde om tot een totaal wapenembargo tegen Israël te komen. Haar motie kreeg steun van haar voltallige fractie en die van DENK, PvdD en de SP. Alle anderen stemden tegen, waarmee het werd verworpen. Vooral bij de VVD, PVV, het CDA en de kleine christelijke partijen was de verontwaardiging groot.

Piri jankt

Timmermans bleef zaterdag volledig achter Piri staan, evenals de rest van de fractie en de partijtop. Het Kamerlid stond te janken op het podium, mogelijk uit opluchting of uit blijdschap dat ze het voor elkaar gekregen heeft. Ontlading of niet, feit is dat de komende fusiepartij een radicale afslag tegen Israël is ingeslagen. De vraag is wat de indieners van motie 27 gaan doen: lid blijven of vertrekken?