De roadtrip van Robbert (dag 3, naar Warschau)
‘Gisteren was een dag vol met, zoals mijn vriend Wim van de Camp het noemt “dom rijden”. Snelweg, snelweg en snelweg. Maar wat voor een! De splinternieuwe A2 tussen de Duits-Poolse grens (sinds 4 juni de Autostrada Wolnosci, vrijheidssnelweg) moet doorlopen tot Brest in Wit-Rusland. Fonkelnieuw en prachtig asfalt. Maar: dom rijden met de mededeling “Neem de afslag over 412 Kilometer” op je GPS. Dom rijden.
Onderweg stopte ik in Schwersenz. Hier komt de familie van het meest beroemde geslacht Baruch vandaan. In 1840 is Simon Baruch hier geboren als zoon van Bernard Baruch en Teresa Gruen. Hij vertrok op 15-jarige leeftijd naar de Verenigde Staten, waar hij vier zoons kreeg, die het allemaal niet slecht deden: Bernard Mannes Baruch werd de meest beroemde. Hij deed grote dingen op de beurs en liet een school naar hem vernoemen (Baruch College), waar ik wel eens gastcolleges heb gegeven. Hartwig Nathaniel “Harty” werd acteur, Sailing Wolfe handelde in aandelen en was bankier en Herman Benjamin was diplomaat; onder andere in Nederland. Daar heeft hij twee ooms van me gesproken. De ene was ervan overtuigd dat we familie waren, en de andere was ervan overtuigd dat we géén familie waren. Geen idee wie er gelijk heeft, maar overtuigingen hebben we. Het hangt er natuurlijk ook een beetje van af wat je wíl geloven. In ieder geval raad ik iedereen aan om eens naar Baruch College op Lexington Avenue te gaan en daar een T-shirt te kopen met “BARUCH” erop. Wie wil dat nou niet?
Verder naar Warschau. Hoe dom het rijden op die snelweg ook is: het is een fantastische weg. Niet alleen comfortabel om op te rijden en veilig (al denk ik niet dat je ruzie moet maken met de schimmige figuren die bij de benzinepompen telefoons verkopen of zeggen dat ze even zonder geld zitten, moeten tanken en hun echt gouden sieraden aan je willen verkopen. Voor weinig), maar vooral omdat het een belangrijke verbindingsweg tussen oost en west. Een wijze les: infrastructuur leidt tot ontwikkeling. Henry Ford zei eens: “Als je mensen had gevraagd wat ze wilden, zouden ze zeggen “snellere paarden””. Daarom is het ook nog steeds zo suf dat die Rijn-Gouwelijn is afgeblazen. Maar goed, we dwalen af.
Infrastructuur leidt tot ontwikkeling. En de gebrekkig functionerende Joodse infrastructuur in Warschau houdt de ontwikkeling van het Poolse Jodendom tegen. De Joodse gemeenschap van Warschau is gepolitiseerd en verdeeld, zit al jaren in het zelfde gebrekkige pand met vaak dezelfde mensen. Er is een nationale organisatie die voor de overheid aanspreekpunt is voor restitutievraagstukken. Daar is wat te halen, en er is een langjarige strijd om de macht aan de gang. Ondertussen zijn er nogal wat Poolse Joden die nu pas erachter komen dat ze Joods zijn die ook wat willen. Kennis is beperkt aanwezig, en het is niet altijd makkelijk aansluiting te vinden bij de gevestigde stromingen. Maar een gedegen infrastructuur is er niet, en er zit dus nauwelijks ontwikkeling in, ondanks de vele initiatieven.
Het leiderschap is, om het eufemistisch te zeggen, gevarieerd van kwaliteit. De Joodse studentenvereniging PUSZ bestaat niet meer sinds één van de bestuurders een vriendje kreeg aan de andere kant van de wereld en het totale budget verbeld heeft. Jammer, want die heb ik zelf vanaf het eind van de jaren tachtig van de vorige eeuw nog helpen oprichten. Sindsdien ken ik nogal wat mensen hier in Warschau, maar ook zij behoren tot de verschillende stromingen.
Vandaar dat ik naar de shabbat-avonddienst ging bij de orthodox-Joodse gemeente, ging eten bij de liberalen, en uiteindelijk terecht kwam op een feestje van Joodse studenten en werkende jongeren die zelf op vrijdagavond een bijeenkomst organiseren met wat te eten en te drinken, het werd laat en ik kan dus niet een niet-werkend WiFI de schuld kan geven van het feit dat ik dit nu pas post, en niet gisteravond.’
Robbert Baruch was voor de PvdA wethouder in de Rotterdamse deelgemeente Feijenoord. In 2013 trachtte hij vergeefs om PvdA-lijsttrekker te worden voor het Europarlement. In het dagelijkse leven werkt hij voor Buma/Stemra, en is hij actief lobbyist in het Nederlandse en Europese parlement voor verschillende bedrijven en instellingen.
