Documenta last debatten af vanwege mogelijke BDS-connectie

Op de Documenta in Kassel gaan geplande debatten met de titel ‘We moeten praten! Kunst – Vrijheid – Solidariteit’ voorlopig niet door. De directie van het kunstfestival in de Duitse stad lag al een poosje onder vuur omdat Palestijnse kunstenaars aan de gesprekken mee zouden doen. Het gaat om leden van het collectief Cultureel Centrum Khalil al-Sakakini (KSCC) dat is vernoemd naar de Arabische nationalist Khalil al-Sakakini. Hij sympathiseerde met de nationaal-socialisten en ageerde tegen een ‘wereldlijke Joodse samenzwering’. Deze kunstenaars zijn volgens critici onderdeel van de beweging Boycot, Desinvesteren en Sancties (BDS).

Nazi’s
In aanloop naar de vijftiende editie bleek uit onderzoek dat de oprichters van het festival, in 1955, vrijwel allemaal oud-nationaal socialisten waren. Eerder was dit altijd ontkend. Werner Haftmann werkte destijds als wetenschappelijk adviseur aan de eerste tentoonstellingen in Kassel. Haftmann en de andere organisatoren bepaalden de oriëntatie van de kunsttentoonstelling. Zij beslisten onder meer over de selectie van de kunstenaars en de te tonen werken. Mogelijk bleven Joodse kunstenaars in de beginjaren in Kassel buiten beschouwing.

Dialoog
Het was de bedoeling om tijdens de debattenreeks te praten over de beschuldigingen van antisemitisme in de begintijd van de Documenta. De komst van het Palestijnse kunstenaarscollectief KSCC naar Kassel en hun deelname aan de debatten, viel onder andere niet goed bij de Joodse gemeenschap en een locale actiegroep tegen Jodenhaat. Dit vanwege connecties tussen KSCC en de anti-Israëlische beweging BDS, waarbinnen kritiek op Israël en antisemitisme vaak met elkaar worden vermengd. Voor Duitsland is de Documenta een van de belangrijkste cultuurmanifestaties. Cultuurminister Claudia Roth (Bündnis 90/Die Grünen) zei eerder: “Documenta is van het hoogste internationale belang voor kunst en cultuur.” 

‘Blank Spots’
Er zouden drie online gesprekken komen, ieder genaamd ‘Blank Spots’. Ze waren bedoeld ‘om de rol van kunst en artistieke vrijheid in het licht van toenemend antisemitisme, racisme en islamofobie’ te onderzoeken. De eerste lezing was om het antisemitisme in het huidige Duitsland te bespreken, met onder meer met onderzoeker Marina Chernivsky en kunstenaar Hito Steyerl. Het tweede gesprek zou met kunstenaar Eyal Weizman van Forensic Architecture zijn en zou antisemitisme en postkolonialisme beschouwen. De derde lezing zou gaan over anti-moslim en anti-Palestijns racisme, met sprekers Mezna Qato en Sultan Doughan. Mogelijk knelde de schoen bij de laatste lezing.

Brief Schuster
Alles kwam vorige week in een stroomversnelling op een brief van voorzitter Josef Schuster van de Centrale Raad van Joden in Duitsland aan cultuurminister Roth. Daarin hij kritiek uitte op Documenta’s aanpak van antisemitisme. Later bevestigde de directie van Documenta aan Artnetnews dat de brief aan Roth ‘bijdroeg’ aan hun besluit om de gesprekken af ​​te blazen. Eerder zei de directie dat haar beslissing het gevolg is van de ‘zorgen die de afgelopen dagen publiekelijk zijn geuit’.  Intussen wil Roth spreken met alle partijen. “De annulering van de reeks gesprekken maakt duidelijk dat er duidelijk een nieuwe basis van vertrouwen nodig is. Antisemitisme mag geen plaats hebben in onze samenleving, waar dan ook, ook niet bij Documenta,” aldus de Groene politica.

Lees meer:
Antisemitisme-debat overschaduwt kunstfestival Documenta in Kassel
Het gerenommeerde kunstfestival Documenta, dat om de vijf jaar in de Duitse stad Kassel plaatsvindt, wordt overschaduwd door discussies over antisemitisme. ‘Als internationaal kunstevenement moet de Documenta, als belangrijk platform voor internationale culturele uitwisseling in een vrije en democratische samenleving, – in overeenstemming met haar educatieve missie – het kader bieden voor multi-perspectieve, gedifferentieerde en kritische discussies. De grenzen van antisemitisme en racisme mogen niet overschreden worden’.