Documentaire over Talmoedvertaling

Jacob de Leeuwe
'De Sleutel van het Leven' over onmogelijk monnikenwerk

Eind november zendt de EO de documentaire ‘De Sleutel van het Leven’ uit, waarin Jacob de Leeuwe (67) bezig is met het vertalen van de Talmoed in het Nederlands. Dat heeft nog nooit eerder iemand gedaan.

De Talmoed is één van de belangrijkste boeken van het Jodendom. De Talmoed bestaat uit commentaren op de Misjna, de uit Tora afgeleide voorschriften van het Jodendom, en latere commentaren daar weer op. De Talmoed is als het ware een verzameling notulen van discussies tussen rabbijnen door de eeuwen heen. De uitkomsten van die discussies bepalen voor een groot deel de interpretatie van Tora en in het bijzonder de wetten die daarin worden gegeven.

Volgens De Leeuwe zijn de wijsheden uit de Talmoed veel breder inzetbaar, ook voor de niet-Joodse maatschappij. De documentaire probeert erachter te komen waar de passie van De Leeuwe vandaan komt. De Leeuwe is immers bezig met een werk dat hij onmogelijk in zijn leven zal kunnen voltooien: de Talmoed bestaat uit 63 delen en beslaat zo’n dertienduizend pagina’s. De Leeuwe deed tien jaar over het vertalen van de eerste drie delen.

“Mijn zoektocht in het Jodendom met behulp van de Talmoed is een antwoord te vinden waarom ik ben wie ik ben. Ik heb daarin nog een lange weg te gaan. Die weg is niet altijd makkelijk te vinden. Maar hoe meer je kan terugkijken op het leven, hoe beter je kan verklaren waarom je die weg gegaan bent,” aldus De Leeuwe.

Al in zijn jeugd kwam De Leeuwe in aanraking met de Talmoed. Rond zijn veertiende vertaalde hij zijn eerste hoofdstuk. Daarna begon hij het als zijn taak te zien het werk van zijn voorvaderen te hervatten. Hij stamt af van rabbijn Jehoeda Betsalel Löw, beter bekend als de Maharal van Praag, die beroemd was om zijn mystieke krachten.

In de film gaat De Leeuwe terug naar zijn jeugd in Rotterdam en Enschede. Ook bezoekt hij het Duitse Worms. Daar woonde bijna duizend jaar terug De Leeuwes grote inspiratiebron Rasji (rabbijn Shlomo ben Jitschak), één van de grootste commentatoren.

Het bijzondere van De Leeuwe is dat hij nooit een opleiding op dit gebied heeft gehad. Toen zijn leeftijdgenoten naar een jesjiva vertrokken, een Talmoedhogeschool, kon De Leeuwe dat niet door de financiële situatie thuis.

Voor De Leeuwe is de Talmoed zijn steun en toeverlaat. Dat valt bijvoorbeeld te zien in de omgang met zijn zoon die het Syndroom van Down heeft. Volgens De Leeuwe zegt de Talmoed dat mensen, zoals zijn zoon, engelen zijn: puurder dan ‘gewone’ mensen. “Voor mij is de Talmoed de sleutel van het leven. Maar ik raad iedereen met een sleutelbos aan ook een klein sleuteltje Talmoed mee te nemen.”

‘De Sleutel tot het Leven’ is een film van Lex Bolle.
Een coproductie van Prisma Films en de Joodse redactie van de EO
Uitzending: zondag 26 november 15.30 uur, NPO2
Herhaling: woensdag 29 november, 23.59 uur, NPO2

Categorie:

Home » Cultuur » Media » Documentaire over Talmoedvertaling