Door nazi’s verboden schilderij terug in het Ignatius Gymnasium

Het Amsterdamse Ignatius Gymnasium heeft een oud schilderij terug dat in de bange jaren ’40-’45 is verwijderd in opdracht van de nazi’s. Het doek werd weggedaan vanwege de Joodse afbeelding ervan, maar werd door de conciërge gered en kwam na de oorlog in andere handen terecht. Het gaat om het doek Benjamin voor Jozef van de Amsterdamse kunstenares Josina Knap, dat destijds in het Christelijke HBS hing. De huidige school, het Ignatius, onthuld het schilderij volgende week in het bijzijn van de zonen van Knap. Dat meldt Het Parool.

Het werk hangt al aan de wand op de eerste etage bij de bruggen die twee schooldelen met elkaar in verbinding brengen. De scholieren van het Ignatius Gymnasium komen hier iedere dag langs, aldus de krant. Het is een symbolische plek want het werk hangt min of meer op dezelfde plaats als in de Tweede Wereldoorlog. “Dit schilderij met zijn geschiedenis is een bijzondere aanwinst voor onze school,” zegt rector Bert Schuller van het Ignatius Gymnasium tegen Het Parool. Jarenlang hing het doek in het Bijbels Museum.

In haar jonge jaren wilde kunstenares Josina Knap (1900-1991) een groot schilderij maken. Op een doek van drie bij 2,5 meter schilderde ze in haar atelier het verhaal uit het Oude Testament van Jozef, zijn jongste broer Benjamin en zijn tien broers. Het kreeg een plek in de toenmalige Christelijke HBS in Amsterdam-Zuid. Toen de Zentralstelle für Jüdische Auswanderung, de organisatie die verantwoordelijk was voor de deportatie van de Joden, zich hier in 1942 vestigde, moest het werk verdwijnen vanwege de Joodse afbeelding. De schoolconciërge rolde het op en moffelde het weg.

Na de oorlog kreeg kunstenares Knap haar werk weer in handen. Zij en haar man hingen het thuis op en haar zonen groeiden ermee op. Toen het gezin kleiner ging wonen, schonk het Benjamin voor Jozef  aan het Bijbels Museum in Amsterdam. Daar heeft het jarenlang gehangen. In het kader van een herinrichting werd het in een depot gelegd, waarna de familie het opnieuw aangeboden kreeg. De zonen van Knap besloten daarop om het aan het Ignatius aan te bieden, dat het accepteerde en wederom ophing op de oude, vertrouwde plek.

Het schilderij zal worden gebruikt in de lessen, zegt schoolhoofd Schuller tegen de krant. “Bij het vak geschiedenis kan het verhaal van de oorlog worden verteld. Ook de docenten van de vakken tekenen en levensbeschouwing willen graag aandacht besteden aan het werk van Josina Knap.” Directeir Bertien Minco van Herinneringscentrum Kamp Westerbork heeft een tweedelige podcast gewijd aan het schilderij. Haar moeder, Stella Ricardo uit Amsterdam, zat in het huis van de familie Knap ondergedoken. Zij heeft de Sjoa overleefd.

Lees ook:
Leerlingen Maimonides zamelen geld in voor nieuw Amigourhuis in Be’er Sjeva
Derdeklassers van het Maimonides Lyceum houden een inzamelingsactie voor een nieuw te bouwen Amougourhuis in de Israëlische stad Be’er Sjeva. Dit is een complex voor ouderen die niet genoeg geld hebben om in een aangepast huis te wonen. Met een online veiling moet binnen een paar dagen 1.500 euro worden opgehaald.