Drukte aan een lege keukentafel – column Shoshanna de Goede

Shoshanna de Goede neemt afscheid als columnist voor Jonet.nl. In haar laatste column blikt ze terug en stelt ze vast: ‘Om ons heen en in ons gebeurt meer dan we kunnen beïnvloeden. Maar onze reactie op al deze gebeurtenissen, gevoelens en gedachten is wat bepaalt wie we zijn’.

Ze zitten met z’n drieën aan een lege keukentafel. Mijn opa, mijn vader en mijn man. Ze praten over mij, over wat ik doe, hoe ik leef, welke beslissingen ik neem. Ze praten hard genoeg voor mij om alles te kunnen verstaan, maar ik kan niets terug zeggen en me niet verdedigen want ik zit niet met ze aan die keukentafel. 

Dat kan ook niet, want ik leef en zij niet meer. 

“Ik begrijp haar wel. Je moet voor het leven kiezen. Vooruit kijken. Wat geweest is, is geweest. Denk je niet dat ik niet aan Elsje denk? Hoe het was geweest als ze de oorlog wel had overleefd? Als ze had mogen opgroeien? Natuurlijk denk ik daar aan, dat weten jullie dondersgoed. Maar op dit moment… Hee, zien jullie wat dat vogeltje daar doet, bij die heg?” Mijn opa staat op om te kijken of de kip al bijna klaar is. 

“Kennen jullie dat verhaal hoe ik mijn vrouw voor het eerst ontmoette? Het was bij Maccabi Tafeltennis. Ze was zo anders dan alle andere meisjes. Klein en met een gitzwarte paardenstaart tot haar billen. Een tropische verrassing in Hollandse melkchocolade. Ze stonden voor haar in de rij. Letterlijk. Toen ik haar vroeg of ze tegen me wilde spelen zei ze lachend dat ik na de volgende twee wachtenden aan de beurt was. Nee, zei ik. Ik ben de volgende en anders hoeft het niet. De rest is geschiedenis. Oh, had ik dit al eens verteld? Dat zei mijn dochter ook altijd, met rollende ogen. Maar wat was er gebeurd als ik niet op mijn strepen was gaan staan?” Mijn vader heeft pretlichtjes in zijn ogen. “Wil je nog een stuk boterkoek? Weet je het zeker? Een stukje kan toch wel?”  

“Ik heb gewoon pech gehad. Het is niemands schuld dat het zo gegaan is. Zij heeft nog een heel leven voor zich en ze moet toch aan de bak met de jongens. Ik zei tegen haar dat ze zeker weer iemand zou vinden die ze een plek wilde geven in haar leven, na een jaar of twee. Toen riep ze dat ze er niet aan moest denken. Mooi toch, dat het wel zo gegaan is. Ik gun het haar. Ik weet zeker dat hij lief voor haar is. Als zij gelukkig is, is ze ook de leukste moeder voor onze kinderen.” Mijn man glimlacht. Ik zie mijn opa opstaan en hem een klopje op de schouder geven. “Jij was toch een van die twee jongens die toen carnaval kwamen vieren? Zeg, wil je nog een stuk kip?”  

Hoe vaak zitten ze daar? Waarom kan ik niet meepraten? Wat vind ik hier van? Is dit hoe het gaat? Dat je beseft waar je vandaan komt en dat dat je gevormd heeft? Maar dat alles zich alleen maar afspeelt in je hoofd en dat je in het nu je eigen keuzes maakt. 

Wie de tv-serie Shtisel heeft gezien, herkent de bovengenoemde scène. De jonge weduwe Elishewa die maar liefst twee echtgenoten had moeten begraven (jaja, je hebt altijd baas boven baas) zag haar dode mannen regelmatig samen discussiëren aan een lege keukentafel over haar huidige leven. Haar leven na hen. Ik vond het een intrigerend beeld omdat het prachtig inzichtelijk maakte hoe het verleden en het heden continu met elkaar blijven dansen. Elkaar aantrekken, confronteren, pijnigen, toefluisteren en afstoten.  

Er is ook een Indiaanse parabel die veel met me doet. Een oude chief vertelt zijn kleinzoon over de twee wolven binnen in hem. De witte wolf die staat voor al het goede en het zuivere, de zwarte wolf draagt het duister in zich. De chief neemt zijn kleinzoon op schoot en zegt dat we allemaal die twee wolven in ons hebben en dat het een continu gevecht is. De kleinzoon kijkt omhoog naar zijn opa en vraagt welke wolf er wint. De chief glimlacht en zegt: de wolf die wint is de wolf die je voedt. 

Om ons heen en in ons gebeurt meer dan we kunnen beïnvloeden. Maar onze reactie op al deze gebeurtenissen, gevoelens en gedachten is wat bepaalt wie we zijn.

Deze column is mede mogelijk gemaakt door Stichting Maror.