Günter Grass overleden

De Duitse schrijver en Nobelprijswinnaar Günter Grass (87) is overleden. Een aantal jaar geleden kreeg hij kritiek na een kritisch gedicht over het handelen van de staat Israel.

Vanuit Israel en Duitsland werd Grass beschuldigd van antisemitisme. Het gedicht met de titel ‘Wat gezegd moet worden’ ging over het feit dat Israël zonder internationale controle een groot arsenaal aan kernwapens kan hebben, en daarmee de staat Iran zou bedreigen. Ook bekritiseerde Grass de Duitse levering van duikboten aan Israël. Grass werd door Duitse critici een antisemiet genoemd. De regering van Israël ontzegde hem de toegang tot het land. Dat gebeurde op grond van een wet die bepaalt dat voormalige nazi’s het land niet in mogen.

Het besluit van de Israeli’s sloeg op Grass’ eigen onthulling uit 2006, toen hij verklapte dat hij als zeventienjarige in dienst was getreden bij de Waffen-SS in Dresden. Hij had zich daarvoor, als vijftienjarige, ook al vrijwillig gemeld bij de Duitse marine, maar daar was toen voor hem geen plek. In 2006 kwam dit als een enorme schok voor Duitsland, omdat tot dan toe alleen bekend was dat de schrijver ooit was opgeroepen als dienstplichtig soldaat, en dat hij later Amerikaans krijgsgevangene was.  “Het moest eruit, eindelijk”, zei Grass over zijn onthulling. Zijn motief was destijds geweest dat hij ‘weg van huis’ wilde.

Grass werd in 1927 geboren in de toenmalige Duitse stad Danzig (tegenwoordig is dit het Poolse Gdansk) en groeide op in een koopmansgezin. Hij was deels Kasjoebisch en deels Duits-katholiek. Ondanks zij achtergrond sloot hij zich in de nazi-tijd aan bij de Waffen SS, maar na de oorlog kwam de grote ommekeer. Hij voltooide de kunstacademie, werd beeldhouwer, maar werd ook onderdeel van de bekende schrijversgroep Gruppe 47. Onder andere schrijver Heinrich Böll behoorde hier ook toe. Met zijn boek ‘Die Blechtrummel’ luidde Grass een nieuw tijdperk in de Duitse Literatuur in. Het verhaal werd in 1980 verfilmd en won een Oscar. In 1999 won Grass de Nobelprijs voor de Literatuur.