Ha, een oplossing voor het conflict – column Awraham Meijers

Rechtvaardigheid is niets anders dan het belang van de sterkeren.
Plato, Grieks filosoof (ca. 427-347 v.Chr )

Een interessant artikel in de Jerusalem Post door Eric Wargotz, een Amerikaan met een indrukwekkende cv. Want: Professor, rechter, patholoog/arts, voormalig president van Queen Anne’s County Board of Commissioners en ooit Republikeins kandidaat voor de senaat in Maryland. Dus de man is niet van de straat. Wargotz schrijft dat hij zich sinds zijn elfde bewust is van het ‘Arabisch-Israëlisch conflict’ toen hij in 1967 beelden zag van de Zesdaagse Oorlog: ‘Sindsdien heb ik het conflict bestudeerd, zowel in de academische wereld als persoonlijk’.

In die oorlog had Israël de militaire superioriteit over Egypte, Syrië en Jordanië die steun kregen van Irak en Libanon en in het geniep van de Sovjet Unie. Als overwinnaar wist Israël het grootste deel van het Sinaï en Gazastrook te bezetten, evenals de Westelijke Jordaanoever – inclusief Oost-Jeruzalem – en de Golanhoogte. En dan loert het gevaar van landjepik. Want sla het geschiedenisboekje op een willekeurige pagina open en constateer dat de gevolgen van oorlog, naast dood en verderf en vluchtelingen, vrijwel altijd dezelfde riedel zijn: Na verovering van vijandig gebied is vaak de volgende stap annexatie en inherent daaraan kolonisatie.

Wargotz: ‘In het geval van het Israëlisch-Palestijnse conflict waren wij getuige van de Camp David-akkoorden met de overeengekomen basis voor een vreedzame regeling, ondersteund door resolutie 242 van de VN-veiligheidsraad: Het Egyptisch-Israëlisch verdrag, het Oslo-akkoord, het Israëlisch-Jordaans vredesverdrag en andere internationale overeenkomsten om spanningen tussen Israël en zijn buurlanden te verminderen’. Maar, zoals recentelijk met Hamas in Gaza is gebleken, blijft de Israëlisch-Palestijnse vrede een utopie.

Wargotz: ‘Daar zijn veel redenen voor. De voorwaarden voor onderhandelingen over een vreedzame regeling zijn door de partijen goed gedocumenteerd’. Daarom is het curieus dat, naast voormalig CDA-premier Dries van Agt, bijna niemand weet – of niet wil weten – dat de toen Israëlische minister van Defensie, Moshe Dayan liet weten dat hij vrede wilde met de Arabische (buur)landen. Het antwoord op deze handreiking kwam op 1 september 1967 via de zogenoemde ‘Resolutie van Khartoem’ waarin de leiders van acht Arabische staten reageerden met driemaal ‘nee’ tegen vrede met Israël: ‘Geen onderhandelingen, geen vrede, geen erkenning’. Als die resolute afwijzing er niet was geweest, dan was de situatie nu totaal anders. Ja als… Dus was er onlangs weer een heftig conflict met teveel doden en grote materiële schade.

Eric Wargotz – samengevat: ‘Om deze redenen is een tweestatenoplossing onhaalbaar. Zowel de Israëli’s als de Palestijnen zijn onwrikbaar in hun positie en zullen dat in de nabije en verre toekomst blijven, aangezien er geen tekenen van versoepeling zijn. Beide partijen wensen Jeruzalem als hun hoofdstad en geen van beide heeft laten weten dat zij het eens kunnen worden over deze kwestie. Palestijns ‘recht op terugkeer’ zal niet worden erkend door Israël. Zorgen over veiligheid blijven bestaan aangezien grensgeschillen en (buitenproportionele) aanvallen zonder twijfel zullen aanhouden. Israëlische nederzettingen in bezet gebied maken het idee van een tweestatenoplossing nog ingewikkelder. Een oplossing op basis van het huidige Israël met een volledig geïntegreerde samenleving is ook niet realistisch, aangezien vraagstukken over vertegenwoordiging, gelijke rechten en veiligheid, onmogelijk oplosbaar zijn. De Palestijnse bevolking heeft een sterk gevoel van nationale identiteit en verlangen naar autonomie met voorkeur voor een onafhankelijke staat. Ook dit is onrealistisch en zal niet plaatsvinden’.

‘Wat bij beide partijen verloren ging, zijn concepten van ‘objectieve eerlijkheid en rechtvaardigheid’. Elke aanvaardbare oplossing moet door beide belanghebbenden worden beschouwd als rechtvaardig met duurzame vrede als resultaat. Een acceptabele consensus mag geen van beide partijen begunstigen, maar moet iedereen ten goede komen. De partijen moeten een visie op veiligheid delen en samenwerken om een dergelijk ideaal veilig te stellen. Gemeenschappelijke belangen worden gerealiseerd door samenwerking. Dit kan alleen worden bereikt door beide volkeren een onafhankelijk thuis te bieden’.

Wargotz gaat dieper in over hoe partijen concrete stappen kunnen nemen om hun gezamenlijke visie met betrekking tot veiligheid door samenwerken te garanderen. ‘Gemeenschappelijke belangen worden essentieel door samenwerking, een ideaal dat alleen kan worden bereikt door beide volkeren een thuis te bieden’.

Vervolgens oppert hij: ‘De vorming van een Israëlisch-Palestijnse Unie is mogelijk en zou uit vier staten bestaan, waarin Israël twee van die vier staten uitmaakt, met Judea, Gaza en de Westelijke Jordaanoever. De Israëlisch-Palestijnse Unie zal de grenzen van het huidige Israël omvatten, inclusief de Golanhoogten, Gaza en de Westelijke Jordaanoever. Deze vier staten zouden elk hun eigen bestuur hebben met een uitvoerend en wetgevend orgaan dat democratisch gekozen functionarissen zullen zijn. De vier staten zouden één land omvatten onder een centrale, democratisch gekozen regering en Jeruzalem als hoofdstad met misschien een autonome jurisdictie – dus geen onderdeel van een staat – met een gecentraliseerde regering met één leger voor de gemeenschappelijke verdediging’.

Ach, hoe mooi toch, maar tegelijkertijd hoe onrealistisch is het toekomstbeeld dat Eric Wargotz voor ogen heeft. Hamas en de PLO, die elkaar de tent uitvechten, hebben hun eigen tegenstrijdige belangen. En de Israëlische premier Naftali Bennett zal alle zeilen moeten bijzetten om zijn bijeengeschraapte coalitie in stand te houden. Bovendien maakt hij er geen geheim van een enthousiast fan te zijn van de orthodoxe – dus weigerachtige – settlers op de Westbank. Fanatiekelingen die er van overtuigd zijn dat God aan hun zijde staat. Dagblad Haaretz kopte de week boven een artikel: Israeli settlers just showed Bennett who really runs the country.

Lees ook:
‘Lieve lieve sociaal bewogen mensen…’ – column Awraham Meijers
‘Elf mei 1949. Ik voelde dat er bij ons thuis een bepaalde spanning was. Nee, geen gespannen spanning, zal ik maar zeggen, maar een ontspannen spanning. Alsof er misschien een verrassing stond te wachten, die dag. Vader en moeder deden erg lief tegen elkaar. Af en toe streek een van hen over mijn hoofd en fluisterde iets in de trant van: ‘Vanavond krijg je een extra stukje boterkoek’, en: ‘Daar hebben veel Joodse jongetjes als jij, en Joodse meisjes, heel lang over gedroomd’. 

Deze column is mede mogelijk gemaakt door Stichting Maror.