Hans Vles (90) overleden – in memoriam

In Middelburg is Hans Vles op negentigjarige leeftijd overleden. De initiatiefnemer van het ‘Dankteken’ van Joden die de Sjoa overleefden dankzij de moedige hulp van verzetsmensen en onderduikverleners. Het kunstwerk staat in het Nationaal Holocaustmuseum.

Johan Nicolaas ‘Hans’ Vles kwam op 10 mei 1935 ter wereld. Als kind moest hij onderduiken en zo overleefde hij de Tweede Wereldoorlog. Aan het einde van zijn leven zette hij zich in om het Dankteken voor elkaar te krijgen. Dat deed hij samen met Maurits Cohen, ook een overlevende die als kind in de onderduik zat.

Gedurende zijn leven schreef hij het boek ‘Hallo Bandoeng’, dat gaat over de radio-pioniers die in de eerste helft van de vorige eeuw contact maakten tussen Nederland en het toenmalige Nederlands-Indië. Aan bod komen Radio Malabar, de stichting van Radio Kootwijk, maar ook de eerste rechtstreekse radio-uitzending van koningin Wilhelmina en kroonprinses Juliana naar West- en Oost-lndië in 1927.

Vles en Cohen richtten de stichting Nationaal Dankteken op, wat leidde tot het Nationaal Dankteken in het Nationaal Holocaustmuseum. Het kunstwerk beeldt een trap uit die uit de onderduik onder de grond naar het licht voert. Hans Weijel, vicevoorzitter van het Centraal Joods Overleg, was bij de opening betrokken. Hij schrijft:

‘Hans Vles was een gedreven man die op een buitengewoon charmante manier zijn doel wist te bereiken: een dankteken van ondergedoken Joden die hun dankbaarheid aan hun redders voor eeuwig willen verbeelden’. Weijel is zijn naamgenoot op zijn beurt dankbaar voor alles wat hij heeft gedaan.

Vles’ vrouw Joke Vles-Veen schrijft dat haar echtgenoot in zijn eigen bed is gestorven. Hij is vredig ingeslapen. Zijn lichaam was op en hij wilde niet meer verder, aldus de weduwe. ‘Zijn geest was nog helder, waardoor hij zijn wens voor euthanasie nog kon uitspreken’. Jaren vooraf hadden Joke en Hans dit geregeld. De huisarts heeft Vles’ laatste wens ingewilligd.

Op 10 mei jongstleden hebben Joke en Hans zijn negentigste verjaardag nog samen kunnen vieren. Dat gebeurde in het bijzijn van familieleden en dierbaren, en is een mooie herinnering, aldus Vles-Veen. Een andere herinnering aan Hans Vles blijft natuurlijk het Dankteken in Amsterdam.

Het werk is ontworpen door uitvinder en kunstenaar Gabriel Lester. De sculptuur van de ladder en het venster is een allegorisch beeld, herkenbaar en toegankelijk. “Het kunstwerk biedt het perspectief van iemand die ondergedoken is, veilig, beschermd en onzichtbaar. Vanuit die schuilplek is er hoop en uitzicht. Aan het einde van de ladder is er licht. De ladder verbindt veiligheid met vrijheid,” aldus Lester. De ladder leidt symbolisch gezien naar de vrijheid.

De redactie van Jonet.nl wens Joke Vles-Veen en alle dierbaren van Hans Vles veel sterkte toe. BDH.