Hoe 7 oktober elders in Europa werd herdacht – achtergrond

Niet alleen in Nederland, maar ook in andere landen werd de aanslag van 7 oktober op maandag herdacht. In synagogen en op openbare plekken waren bijeenkomsten om de meer dan twaalfhonderd slachtoffers te gedenken en stil te staan bij de 101 gegijzelden die nog in Gaza vast zitten. Een overzicht van Noord tot Zuid-Europa, waar regeringsleiders hun vastberadenheid en solidariteit met de Joden en Israël toonden.

In Duitsland sprak bondskanselier Olaf Scholz (SPD) zijn solidariteit uit met de burgers van Israël en de nabestaanden van de slachtoffers. Een jaar geleden viel Hamas Israël aan. Het vermoordde, vernederde en verkrachtte meer dan duizend Israëlische mensen, en documenteerde en filmde het allemaal, zei Scholz op een herdenkingsceremonie in een synagoge in Hamburg-Eimsbüttel.

Tegen antisemitisme

“We zijn nog steeds geschokt. En daarom is het zo deprimerend om te weten dat talloze Israëlische burgers, waaronder veel Duitse burgers, nog steeds in Gaza gevangen zitten en gegijzeld worden,” aldus de bondskanselier, die tevens stilstond bij het toegenomen antisemitisme. Er moet alles worden gedaan om dit tegen te gaan en ervoor te zorgen dat de Joodse burgers in Duitsland veilig kunnen leven.

“We zullen dit doen met alle mogelijkheden die onze rechtsstaat ons biedt, maar we zullen het ook doen als burgers en duidelijk de kant kiezen van onze Joodse medeburgers, die op ons moeten kunnen vertrouwen en op ons kunnen vertrouwen,” zei Scholz. Minister Annalena Baerbock (Groenen) van Buitenlandse Zaken zegde opnieuw alle steun van Duitsland aan Israël toe.

Hyde park bomvol

In het Verenigd Koninkrijk vond op 6 oktober een manifestatie in de openlucht plaats. In het Londense Hyde Park kwamen zeker 20.000 Joden en niet-Joden samenkwamen uit solidariteit voor de slachtoffers, nabestaanden en gegijzelde. Het was er bomvol. Samen riepen de aanwezigen op om de ontvoerden zo snel mogelijk vrij te laten. Net als in Amstelveen op zondag, was hier de boodschap vooral: Bring them home now! Ook waren ze stil voor de vermoorde slachtoffers. 

De volgende dag was er in Westminster een herdenking van de pogrom van 7 oktober. Premier Keir Starmer (Labour) riep op om de gegijzelden in Gaza zo snel mogelijk vrij te laten en stond stil bij wat er gebeurd is, een jaar geleden. Hij noemde de aanslag ‘verschrikkelijk’ en sprak van ‘de bloedigste dag voor het Joodse volk sinds de Holocaust’. De premier beschreef de wreedheden van Hamas in het zuiden van Israël als ‘een aanval geboren uit haat tegen Joodse gemeenschappen en de staat Israël. Het symbool van Joodse veiligheid voor de wereld’.

Paris Dôme

De Fransen herdachten 7 oktober eveneens. Dat gebeurde maandag in de Paris Dôme op een Ceremonie van Eerbetoon aan de slachtoffers, nabestaanden en gegijzelden. ‘Het is alweer een jaar geleden dat twaalfhonderd mensen werden vermoord. Het is alweer een jaar geleden dat de gijzelaars gevangen werden gehouden in de Gazastrook. Het is alweer een jaar geleden dat we onvermoeibaar om hun vrijlating hebben opgeroepen. We strijden al een jaar tegen het uitbreken van antisemitische daden en anti-Joodse haat in Frankrijk’, aldus de Representatieve Raad van Joodse Instellingen van Frankrijk (Crif).

Zeker vierduizend personen kwamen in de Paris Dôme samen om te gedenken. Het gebouw was zwaar beveiligd. De Franse premier Michel Barnier sprak en ook waren enkele ministers, en oud-president Nicolas Sarkozy er aanwezig. “7 oktober was duidelijk een aardbeving voor Israël, maar het was ook een Franse schok,” zegt Crif-voorman Yonathan Arfi, die de golf van antisemitisme sinds die datum betreurt. In de eerste helft van dit jaar werden in totaal 887 antisemitische incidenten in Frankrijk geregistreerd, wat bijna een verdrievoudiging in één jaar tijd betekent.

Noorse koning in sjoel

Opvallend was de herdenking in Noorwegen. Daar gingen leden van de koninklijke familie voor in een ceremonie in de sjoel van de Mosaiske Geloofsgemeenschap in Oslo. Koning Harald V en kroonprins Haakon waren in sjoel, uiteraard met kippa op. “Het lijden als gevolg van terreur en oorlog in het Midden-Oosten raakt ons en baart ons zorgen. Hier thuis wordt iedereen die familie en vrienden heeft in Israël, Palestina en Libanon hard getroffen,” aldus de Noorse koning.

Hij vervolgde: “We moeten ons verenigen zodat individuen en gemeenschappen zich veilig voelen in Noorwegen. Niemand zou haat, opruiing en bedreigingen moeten ervaren als gevolg van conflicten elders in de wereld. Het is iets waar ieder van ons aan kan bijdragen.” Harald V staat bekend als een vriend van de Joodse gemeenschap. Onder begeleiding van de rabbijn ging hij de 87-jarige synagoge in en uit.

Premier Jonas Gahr Støre sprak eveneens. “We maken ons ook zorgen over de manier waarop de stemming en de verandering van woorden in Noorwegen harder en meer gepolariseerd zijn geworden. Omdat dit ons hier, in ons dagelijks leven, raakt,” aldus de sociaaldemocraat. “Vooroordelen, beelden van de vijand, hier in ons eigen land, waar we juist open en inclusief willen zijn. We zien dat de intimidatie en zelfs bedreigingen tegen instellingen, huizen en mensen toenemen. het Jood wordt gebruikt als smet.”

Meloni is erbij

Ook in Italië werd de pogrom van 7 oktober herdacht. Opvallend was daar het affiche dat gemaakt was voor de ceremonie: bestaand uit een gebroken davidster met een ‘7’ eruit. Deze ging online viraal. Los daarvan vond er een Rome een gedenkwaardige ceremonie plaats waar premier Giorgia Meloni (FdI) bij aanwezig was, samen met andere ministers. De samenkomst was in de grote synagoge van de Italiaanse hoofdstad. Er werden toespraken gehouden en kaarsen aangestoken. Meloni benadrukte eerder dat zij de pogrom van 7 oktober niet zal vergeten en er alles aan zal doen Israël te helpen.